een vernieuwende visie op mens, geld en waarde

Geld als massavernietingswapen

BNR Nieuwsradio zond een gesprek met econoom Edin Mujagic uit, waarin hij ongeremde geldschepping een massavernietigingswapen noemt. Degenen die recente artikelen van mij over dit onderwerp hebben gelezen, weten dat deze uitspraak past in mijn visie. Met dit verschil dat ik van mening ben dat het in deze tijd bewust als zodanig wordt gebruikt. Voor mij is dit aanleiding om weer in de pen te klimmen.

In mijn eerste boek ‘Een Menselijke Economie‘ heb ik een stripverhaal van Dagobert en Donald Duck gebruikt om te laten zien waarom geld, zoals het nu wordt gebruikt, dwars op een menswaardige samenleving staat, waarin er genoeg is voor ieders behoefte. Het is een verhaal dat een kind kan begrijpen. Het geldpakhuis van Dagobert Duck wordt leeggezogen door een tornado en komt overal als een geldregen neer. Plotseling is iedereen rijk. Ook Donald Duck. Hij heeft echter niets aan zijn rijkdom, want niemand is meer bereid om te werken. Het plan om een wereldreis te maken moet Donald laten varen, want het benzinestation is gesloten. De eigenaar is op wereldreis. Eten bij een restaurant is niet mogelijk, want het restaurant is gesloten. De eigenaar is op wereldreis. De rijkdom in geld blijkt niets waard te zijn.

bitcoins and u s dollar bills
Photo by David McBee on Pexels.com

Dagobert Duck heeft als enige niet stilgezeten nadat hij zag dat zijn geldpakhuis werd leeggezogen door de tornado. Hij heeft zijn land verbouwd, vee gehouden en een rijke oogst voortgebracht. Hongerig kloppen de inwoners van Duckstad bij Dagobert aan voor voeding. Dat kan, maar een ei kost honderdduizend dollar, aardappelen vijfhonderdduizend et cetera. Er zit niets anders op dan deze prijzen te betalen. Binnen korte tijd is Dagobert uitverkocht en heeft hij zijn geldpakhuis weer tot de rand gevuld. De orde is weer hersteld. Iedereen gaat weer werken om geld te verdienen.

De moraal van het verhaal is, dat de economie met geld centraal alleen floreert als er schaarste is. Want dan zijn mensen bereid om te werken voor geld. De Dagobert Ducks zijn dus heel functioneel. Zij zorgen ervoor dat het geld in omloop schaars blijft. Volgens deze visie moeten we de superrijken dankbaar zijn.

Collega Edin Mujagic vertelt bij BNR Nieuwsradio over het plan van de nazi’s, hoe zij in de tweede wereldoorlog met vliegtuigen overal in Engeland Britse Ponden wilden droppen, dus zoals de tornado het geld van Dagobert Duck, overal liet neerkomen. De gedachte hier achter was, dat de Britse economie hierdoor totaal ontregeld zou worden en Duitsland daardoor de oorlog zou winnen. Het plan bleek praktisch onuitvoerbaar, omdat er te weinig vliegtuigen beschikbaar waren. 

Mujagic noemt dit verhaal om te illustreren dat het ongeremd ‘bijdrukken’ van geld een groot gevaar in zich draagt. Hij noemt het geld gebruiken als massavernietigingswapen. Dat laatste ben ik met hem eens. De stijging van de prijzen in de afgelopen jaren, in het bijzonder van huizen, energie, voeding, autobrandstof et cetera, komt voort uit de gigantische toename van geld. Die groei van de geldhoeveelheid gaat samen met de groei van schuld. In mijn artikel ‘Waarom is er zoveel schuld’ werk ik dit uit.

Wereldwijd is er meer dan $ 300.000.000.000.000 (driehonderd biljoen dollar) geld door schuld in omloop gebracht. In het artikel laat ik zien dat dit geld uiteindelijk voor het leeuwendeel terecht is gekomen bij de superrijken. Zij hebben daardoor het financiële lot van de wereldbevolking in handen. Het is geen toeval dat bijvoorbeeld de huizenprijzen zo enorm zijn gestegen. Jonge mensen steken zich diep in de schulden en worden ertoe veroordeeld om dertig jaar te werken voor de rente en aflossing van hun hypotheekschuld. De afhankelijkheid is daardoor groot, het staat haaks op keuzevrijheid en bindt aan werken voor geld in plaats van werken vanuit passie. Niets is geestdodender dan een bullshitbaan te hebben vanwege het inkomen dat nodig is om de hypotheekschuld af te lossen, de lening voor de veel te dure auto te kunnen betalen en andere uitgaven te doen die horen bij het ons opgedrongen leefpatroon.

Edin Mujagic heeft mij met zijn verhaal over het nazi plan doen realiseren dat geld in deze tijd daadwerkelijk wordt gebruikt in de oorlog, die tegen de mensheid wordt gevoerd. Door de ontwikkeling van digitale technologie en dat van digitaal geld is het niet meer nodig om een economie te ontregelen door geld uit te strooien met helikopters of met vliegtuigen. Door ongeremd digitaal geld door schuld te scheppen, zijn de verhoudingen in de wereld totaal scheefgetrokken. Dit heeft er vooral voor gezorgd dat het geld geconcentreerd is bij enkelen, die daardoor macht hebben verkregen over de rest. Wat de nazi’s in de tweede wereldoorlog niet is gelukt, lijkt in deze tijd wel te werken door de mogelijkheden die digitale technologie bieden. Ons lot ligt in handen van enkelen.

Ik nodig alle lezers van dit artikel uit om hier goed over na te denken. Ook degenen die zeggen dat geld niet belangrijk is, dat ze autonoom zijn, al aan een eigen economie werken, een nieuwe samenleving ontwikkelen, of denken dat het allemaal niet zo’n vaart zal lopen. Uiteindelijk is de economie wereldwijd opgehangen aan geld en daardoor aan de enkelen die er een onbeperkte hoeveelheid van tot hun beschikking hebben. Waarmee ze macht over de rest uitoefenen. Vrijheid is er pas als er geen enkele afhankelijkheid meer is van de euro. Dus, als er geen noodzaak meer is om euro’s te verdienen voor noodzakelijke euro uitgaven. Dit is zeer ingrijpend en het vereist een manier van samenwerken, die tot dusver weinigen is gelukt. Want angst, eigenbelang, hebzucht en wantrouwen moeten bij elk van de deelnemers in zichzelf worden overwonnen. De omkering van geld denken naar denken vanuit wat wij voor elkaar kunnen betekenen, door waarde voor elkaar te scheppen, is mijns inziens de enige mogelijkheid om de macht van het geld te breken. Dat moeten wij zelf doen en niet passief hopen op hulp van buiten- of bovenaf.

© Ad Broere