De Nederlandse media vermijden het onderwerp BRICS en als er al over wordt geschreven of gesproken dan is dat op een geringschattende manier. De BRICS stelt niets voor, er is geen samenhang, er worden slechts grote woorden gesproken en in de praktijk gebeurt er niets.
Wat is de BRICS? Het is een initiatief om tot een gezamenlijke economische belangenbehartiging te komen van oorspronkelijk Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. Die belangen richten zich vooral op het doorbreken van de dollar suprematie. Al vanaf de veertiger jaren in de vorige eeuw is de dollar wereldreservemunt. In 1973 dreigde er een einde te komen aan die positie, maar door een uitgekiende strategie werd de petrodollar geïntroduceerd, wat er op neerkwam dat de wereldhandel werd afgerekend met de dollar. Alle landen moesten voor hun internationale transacties – olie, vliegtuigen, wapens et cetera – dollars aanhouden. Dit leverde de V.S. veel voordeel op, het kon daardoor de binnenlandse chaos met betrekking tot de overheidsschulden exporteren. China heeft als gevolg hiervan een enorm bedrag aan Amerikaans schatkistpapier opgebouwd. Zolang de dollar sterk bleef, was dit geen probleem. De dollar is echter niet meer wat het is geweest en bij een aantal landen in de wereld groeit de wens om van de suprematie van deze munt af te komen.
Dit is de belangrijkste reden voor het ontstaan van de BRICS. Stelt het initiatief iets voor? Er is een heel duidelijk gemeenschappelijk belang en de economische kracht van BRICS wordt onderschat. Het GDP (Gross Domestic Product, of Bruto Binnenlands Product) van de BRICS landen bedroeg in 2023 26,2 biljoen dollar en dat van de Verenigde Staten 28,7 biljoen dollar. De V.S. is op basis van het GDP dus iets sterker dan China, India, Rusland en Brazilië bij elkaar. Het GDP is de optelsom van de geldwaarde van alles wat een land in een jaar produceert aan goederen en diensten. Daaronder valt alles, ook bijvoorbeeld de beveiliging bij grote sportevenementen, het optreden van de ME bij demonstraties, ambulances die hulp bieden bij ongevallen. De basis van dit alles vormt echter de industriële productie van goederen. Zonder dat zou er geen handel zijn en was er ook geen geld voor dienstverlening. Als je kijkt naar de waarde van de industriële productie, dan brengt de VS aan geldwaarde 2,5 biljoen dollar voort – 9 procent van het GDP – en de BRICS landen 5,7 biljoen dollar – 21 procent van het GDP- . Vooral China bepaalt deze geldwaarde met 4,7 biljoen dollar. Dus op basis van primaire economische activiteit is de BRICS meer dan twee keer groter dan de V.S. De V.S. is in dat opzicht afhankelijk van de productiecapaciteit van vooral China. Tot dusver wordt China onder de duim gehouden door internationale afspraken en de Amerikaanse ‘military’. China werkt echter hard aan de versterking van de positie.
Het is daarom nogal kortzichtig om te schamperen over de BRICS landen, want China zal verbonden willen sluiten met alle landen die ook een einde willen aan de suprematie van de V.S. De BRICS gaat niet van Rusland uit, ook al wil men dat hier zo laten voorkomen. China blijft graag op de achtergrond. Er zijn kandidaten voor aansluiting die de BRICS sterker maken, zoals Saoedi Arabië en Indonesie. Ook al zijn het monsterverbonden. Dus blijf lachen om de BRICS, totdat het lachen je vergaat.
© Ad Broere
