een vernieuwende visie op mens, geld en waarde

De Nederlandse Staat aangeklaagd

De meeste Nederlandse fondsen hoeven onder IORP 2 geen buffers aan te houden, omdat het cdc-fondsen zijn die geen garantie bieden”, zegt advocaat Hans van Meerten. Dit is zijn inzet in een rechtszaak namens ouderenorganisaties. De staat is inmiddels in gebreke gesteld. Dit is een vereiste om de rechtszaak te kunnen beginnen. Als er niet voor eind augustus wordt gereageerd, dan wordt er volgens verwachting in september gestart met de rechtszaak. Als de eiser in het gelijk wordt gesteld, dan is het afgelopen met de eigen interpretatie van de Europese internationale regelgeving door De Nederlandsche Bank en de Staat.

Voor de goede orde, de rechtszaak gaat niet over de validiteit van de rekenrente, zoals die wordt toegepast door De Nederlandsche Bank en de Staat. Als de eiser in het gelijk wordt gesteld, dan wordt de discussie over de rekenrente mijns inziens wel vereenvoudigd. Als wordt erkend dat de fondsen geen garantie geven op een pensioenuitkering dan zijn de verplichtingen te allen tijde gelijk aan de bezittingen. Zijn de bezittingen hoger dan de verplichtingen dan kunnen de uitkeringen worden verhoogd, zijn ze lager dan de verplichtingen dan moeten ze worden verlaagd. Daar zit niet zoiets als een buffer meer tussen. Als echter de rekenrente (discontovoet) laag wordt vastgesteld, dan kunnen de verplichtingen desondanks de bezittingen overtreffen. Daarom is de kritiek van de economen De Brouwer en Broere op de berekeningsmethode van de discontovoet zoals DNB en de Staat die hanteren in samenhang met de rechtszaak van groot belang.

Maarten van Wijk interviewde advocaat Hans van Meerten. Van Meerten is ingeschakeld als advocaat door Stichting Pensioenbehoud en KBO-Brabant. Volgens hem is de Nederlandse Pensioenwet in strijd met IORP 2, de Europese richtlijn voor pensioenfondsen. In september verwacht hij de Nederlandse staat te dagvaarden.

Wat is precies uw stelling?

‘Dat veel Nederlandse pensioenfondsen niet onder de artikel 15 van de IORP-richtlijn vallen en waarschijnlijk ook niet onder artikel 13. Artikel 13 regelt de technische voorzieningen, artikel 15 stelt buffereisen. De eisen in de Pensioenwet zijn daarop gebaseerd.

Deze IORP-artikelen gaan echter over fondsen die ‘‘een dekking tegen biometrische risico’s verzekeren of een beleggingsrendement of een bepaalde hoogte van uitkeringen garanderen’’. Nou, dat geldt niet voor veel Nederlandse fondsen, waar geen garanties worden gegeven en waar alle risico’s bij de deelnemer liggen. Kijk maar naar de kortingen. Uiteindelijk beloven deze fondsen niks.’

Wat is de consequentie als u gelijk heeft?

‘De Nederlandse regering heeft IORP verkeerd omgezet in nationale wetgeving. En als een fonds op basis daarvan zou gaan korten, zou dat niet deugen. Voor cdc-fondsen moet een uitzondering komen op de buffereisen in de Pensioenwet.’

Dan is 100% dekkingsgraad genoeg. Maar dat is toch al afgesproken in het pensioenakkoord?

‘Ik moet nog zien of dat voornemen echt werkelijkheid wordt, ik zie dat er nu alweer geruzied wordt over het pensioenakkoord. Maar ik denk bovendien, dat als wij gelijk krijgen met onze stelling, je voor de meeste Nederlandse pensioenfondsen niet meer kan volhouden dat het uitkeringsregelingen zijn. En ook niet voor de collectieve contract uit het pensioenakkoord. In mijn ogen zijn het gewoon premieregelingen.’

Wat betekent dat voor de verplichtingen?

‘Dat bezittingen en verplichtingen per definitie aan elkaar gelijk zijn. Strikt genomen kan je helemaal niet in onderdekking raken. Als je niet genoeg geld hebt, dan krijgen deelnemers minder pensioen, klaar.’

Maar er is een toezegging gedaan.

‘De vraag is of je die had moeten doen. Want je bent een fonds dat geen garanties biedt.’

Uw cliënten, de ouderenbonden, benadrukken juist dat de lage rekenrente in Nederland niet past bij IORP 2.

‘Dat weet ik niet en daar richt de procedure zich niet op. Het gaat me er nu om: hoe kwalificeert een Nederlandse cdc-regeling onder IORP 2. Niet meer, niet minder. Dat is al moeilijk genoeg. Wat verder de consequenties zijn, is voor mij ook koffiedik kijken. KBO-Brabant en Pensioenbehoud weten dit allemaal, er is geen misverstand over.’

Voorkomt dit kortingen?

‘Misschien. Stel dat een groot verplichtgesteld cdc-fonds op basis van een herstelplan gaat korten. De vraag is of dat kan, want die hele systematiek is gebaseerd op artikelen van de IORP-richtlijn die niet van toepassing zijn. Ik kan niet voorspellen hoe het verder allemaal loopt.’

Wat gaat u nu praktisch gezien doen?

‘We hebben de staat in gebreke gesteld. Als de staat niet binnen een paar weken reageert, gaan we ze namens stichting Pensioenbehoud en KBO-Brabant dagvaarden. De klacht is dat de Europese richtlijn niet goed is omgezet in nationale wetgeving. Wij vorderen een verklaring voor recht dat dat artikel 13 en 15 van IORP 2 niet gelden. Ik werk hierbij samen met Koen Vermeulen van GMV Advocaten. Hij is proces-advocaat en pensioenjurist.

Hoe lang gaat dat duren?

‘Ik hoop dat de Nederlandse lagere rechter direct prejudiciële vragen stelt aan het Europees Hof van Justitie en/of de Hoge Raad. Dan kan het in zes maanden bekeken zijn. Als alle stappen nationaal moeten worden doorlopen, dan duurt het natuurlijk veel langer.’