In de driedimensionale matrix maakt het ruimteschip Aarde een spiralende beweging door de tijd. Schijnbaar naar een doel. Door deze beweging zien we een zich door de tijd steeds herhalend patroon. Tenminste, als we daarvoor openstaan, want verreweg de meeste mensen worden bepaald door de waan van de dag en realiseren zich niet dat wat er nu gebeurt, zich in het verleden al heeft afgespeeld. En dat het in de toekomst weer zal worden herhaald.
Die herhaling van patronen zou, als meer mensen dit zich zouden realiseren, een licht doen opgaan over de aard van deze illusionaire werkelijkheid. Er zou, als hierover meer bewustzijn zou komen, meer worden gezocht naar hoe we los kunnen komen van deze herhaling, die gepaard gaat met de illusie van vooruitgang. Ik hoop dat ik niet te zeer tegen schenen aan schop, als ik zeg dat we leven in een geregisseerde soapserie en dat we binnen het kader van wat de scriptschrijvers ons voorschotelen, telkens weer reageren. Vaak emotioneel, vaak met kwaadheid en door iets te doen dat ons verder van elkaar drijft.
Om niet te abstract te worden geef ik een voorbeeld van de herhaling van die patronen. Eind 18e eeuw kwam de machtige republiek der Nederlanden in verval. De staatskas was leeg geplunderd door oorlogen. Tegelijkertijd bestond er een rijke bovenlaag, die in grote weelde leefde en het geld oppotte. Grote 17e-eeuwse schilders zoals Frans Hals, van Ruisdael, Vermeer en Terborch, raakten in de vergetelheid, omdat er geen belangstelling voor hun werk was. Noodzakelijke investeringen in verbetering van de economische infrastructuur werden er niet gedaan, want er werd niet in lange termijn gedacht. Er was veel gebrek en armoede voor een groot deel van de Nederlandse bevolking. Dit duurde tot ver in de negentiende eeuw. Vooral door de opbloei van de handel. De havens van Rotterdam en Amsterdam kregen nieuwe betekenis door het graven van de Nieuwe Waterweg en het Noordzeekanaal. Er werden kanalen gegraven voor binnenlands vervoer per schip. Naast de scheepvaart werd ook het opkomende treinvervoer van belang. Dit was een impuls voor de landbouw en de opkomende industrie in Nederland. Geleidelijk kwam de Nederlandse economie uit de impasse.
In deze tijd raakt de staatskas opnieuw leeg. Nu door de oorlog tegen het spookbeeld van een pandemie, de Vijand uit het Oosten en de angst voor de gevolgen van veronderstelde klimaatverandering. Angst put het volk uit en het leidt ertoe dat de belastingbetaler wordt leeggezogen om dat wat angst oproept te bestrijden. De uitkomst zal niet anders zijn dan in de 18e eeuw. Opnieuw zal het grote deel van de bevolking in armoede en gebrek vervallen, omdat noodzakelijke investeringen in de economische infrastructuur achterwege blijven. Tegelijkertijd zal een klein deel van Nederland het geld oppotten of op een andere manier beschermen. Nu al zien we een segregatie optreden. De rijken leven in een eigen bubbel en vragen zich af waar de problemen zijn, want niemand die zij kennen komt tekort. Het grotere deel zwijgt. Het is als met een verkrachting. Degene die dit overkomt worstelt met schuldgevoel. ‘ik heb dat en dat ook verkeerd gedaan’. De broekriem wordt weer aangetrokken tot voorbij het laatste gaatje. Degene die in ‘de bubbel’ zit haalt zijn schouders op en zegt: ‘Ik zie het probleem niet’. Banken zijn al gestopt met het financieren van het midden- en kleinbedrijf en van bevlogen beginnende ondernemers. Die er overigens steeds minder zijn, want veel initiatiefrijke jongeren keren Nederland de rug toe.
Het zijn de zich herhalende patronen en het zal doorgaan totdat we uit de spiraal breken en niet langer acteren in de soap die de scriptschrijvers voor ons bedenken.
(c) Ad Broere
