De Griekse wijsgeer Diogenes bekritiseerde zaken die de maatschappij beheersten, zoals geldzucht, iets dat tot op de dag van vandaag actueel is. Hij plaatste daar de leer van de eenvoud tegenover. De maatschappij, zoals die mondiaal tot ontwikkeling is gekomen is hopeloos ingewikkeld en ondoorzichtig. Hoofdverantwoordelijk hiervoor is het op hebzucht, machtsstreven en drang tot destructie gebaseerde geldsysteem. Het heeft ruim baan gegeven aan de slechtste eigenschappen die de mensheid in zich draagt. Daardoor wordt vrijwel alles beheerst door leugen, bedrog, desinformatie, onderdrukking, dwang en ongelijkheid.
Ontkennen van deze realiteit helpt niet. Evenmin schiet je er uiteindelijk niets mee op om je ogen ervoor te sluiten en in een schijnwerkelijkheid te gaan leven. Volgens Diogenes moet de mens terugkeren naar de eenvoud om af te komen van geld en van de mensen, die aan geld hun macht ontlenen. In 1973 werd ‘Small is Beautiful’, geschreven door de Engelse econoom Dr. E.F. Schumacher, gepubliceerd. Hij schreef: “ Wat mij het meest opvalt bij de productie van multinationale ondernemingen is dat er zoveel voor nodig is (aan grondstoffen, transport, arbeid) om relatief zo weinig voort te brengen.” Schumacher had het over het destructieve geweld dat door deze ondernemingen wordt uitgeoefend op onze planeet en alles wat erop leeft. Hiermee bedoelde hij duidelijk te maken dat voor de multinationals en hun aandeelhouders de aarde en alles wat erop leeft genadeloos worden geëxploiteerd om winst te behalen. Het omzetten van de aarde in geld tot het punt dat aarde, dieren, planten, bomen en mens volledig zijn uitgeput en de grenzeloos hebzuchtige en machtsbeluste kliek erachter komt dat zij als een parasiet hun slachtoffer hebben leeggezogen en nu zelf aan de beurt zijn omdat er niets meer te parasiteren valt.
Schumacher heeft gezegd dat een intelligente dwaas dingen groter, complexer en gewelddadiger kan maken, maar dat er moed en een ‘touch of genius’ voor nodig zijn om in de omgekeerde richting te werken. Terug naar de eenvoud, naar het transparante en vooral naar menselijkheid. Hoe kunnen we dat bereiken? Allereerst door onszelf er niet buiten te plaatsen en te doen alsof alle anderen de toestand waarin de wereld nu verkeert hebben veroorzaakt. Dus door zelf verantwoordelijkheid te willen nemen en een actieve rol te spelen in het veranderingsproces dat van onderen op moet komen. Verder door open te staan voor zuivere informatie. Door de stroom van leugen en bedrog hebben nog weinig mensen die wakker zijn vertrouwen in de media. Als je nog twijfelt aan de betrouwbaarheid van de media, lees dan het boekje ‘Eerlijk nieuws zonder censuur’ , geschreven door Alexander en Silvia Belgraver. In het verlengde van het zelf verantwoordelijkheid nemen is het nodig om ervoor te zorgen dat de zuivere en ongecensureerde informatie binnen ons bereik kan komen. Kennis is van groot belang om los te komen van de leugen. Laat je daarbij niet piepelen door de ‘Jip en Janneke informatie’. Onderschat je eigen begripsvermogen niet en leg de lat voor jezelf zo hoog mogelijk.
Uiteindelijk komt alles samen in het ‘doen’. Er zijn al heel veel initiatieven op allerlei vlakken . Ik schrijf hierover in mijn recente boek ‘Geld in de Bijrol’. Ga je oriënteren op die initiatieven. Kijk of het je aanspreekt en zo ja, doe dan mee. Zoals het initiatief ‘De Florijn’: betalenmetflorijn.nl De Florijn is een goed voorbeeld van terugkeer naar de eenvoud. Alles staat en valt bij draagvlak. Samen kunnen we het tij keren op basis van de menselijke maat.
© Ad Broere, econoom en auteur
