Er worden momenteel ontwikkelingen zichtbaar waarvoor ik jaren geleden heb gewaarschuwd. Steeds meer gezinnen en alleenstaanden krijgen het moeilijk. De middeninkomens waren tot voor kort voldoende om rond te komen. Nu staan ze naast de lage inkomens ook onder druk.
symptoombestrijding zinloos
Het is een probleem dat niet op te lossen is met symptoombestrijding. Als de lonen en uitkeringen worden verhoogd, dan gaan de prijzen en de belastingen verder omhoog, in een tempo dat hoger ligt dan de stijging van de lonen en uitkeringen. Want de werkgevers en de overheid moeten op hun beurt ook weer het geld hebben om de verhoogde lonen en uitkeringen te kunnen bekostigen. Bedrijven, instellingen en overheid komen daardoor ook in de problemen.
huidige economie gaat onderuit
Er zijn bedrijven, vooral multinationale ondernemingen, die wel een stootje kunnen verdragen. Maar juist deze bedrijven bieden in Nederland relatief weinig werkgelegenheid. De meeste werkgelegenheid werd tot dusver geboden door het midden- en kleinbedrijf. Ook telt Nederland veel ZZP’ers (zelfstandigen zonder personeel) en zelfstandige boeren. De laatste categorieën gaan het eerst wegvallen als deze ontwikkeling zich voortzet, want het wordt voor hen steeds moeilijker om hogere prijzen te kunnen doorberekenen aan de klant. Verder drijft de Nederlandse economie grotendeels op dienstverlening en handel. Voor dienstverlening zijn opdrachtgevers nodig. Verhoging van de tarieven leidt ertoe dat Nederland zichzelf uit de markt prijst. Hetzelfde geldt voor de handel.
Ook steeds meer MKB bedrijven krijgen het moeilijk door de gestegen kosten en de toenemende druk om die kosten niet in de prijzen door te berekenen. Bovendien worden het MKB en de boeren onder druk gezet om aan allerlei regelgeving te voldoen, terwijl de steun die de overheid bood verdwijnt. De overheid kan door de stijging van het beroep op meer en hogere uitkeringen op een gegeven moment niet meer voldoen aan de behoefte. Ook omdat er verzet zal zijn tegen verhoging van de belastingen.
welke kant gaat het op
Uit het voorgaande blijkt dat de tendens is in de richting waarvoor ik heb gewaarschuwd. De economie loopt vast. En dat is ook de bedoeling. Want de nieuwe economie zal hoogstwaarschijnlijk gebaseerd zijn op een beperkt aantal grote bedrijven (multinationals), die aan alle eisen van duurzaamheid, klimaatmaatregelen et cetera voldoen. Veel werkgelegenheid bieden zij niet omdat AI een steeds centralere rol gaat spelen in de productie. Het MKB en de zelfstandige ondernemers, waaronder de boeren, gaan verdwijnen. Ook de voedselvoorziening komt in handen van de multinationals, die alles produceren volgens ‘het boekje’. De massa werklozen krijgt geen uitkering meer omdat het de overheid boven het hoofd groeit, maar een periodieke bijschrijving in Central Bank Digital Currency (digitaal geld). Tenminste als men in de pas loopt met wat de eisen zijn om aan zo’n uitkering te voldoen. Als er niet aan wordt voldaan dan kan de uitkering met een druk op de knop worden stopgezet.
Dit is waarschijnlijk de richting waarin het gaat. Velen zullen zich afvragen hoe ze het zover hebben laten komen als het te laat is. We zijn al een eind in de fuik gezwommen en die kan ieder moment dichtklappen. Mijn advies om de omkering in ons eigen denken te maken met betrekking tot geld en waarde en dat we onszelf losmaken van de euro en het geldsysteem slaat tot dusver niet aan. We houden ons echter vast aan iets wat aan het verdwijnen is. Als wij passief blijven dan worden we meegenomen in de ontwikkeling die gaande is. Alleen door met elkaar samen te werken en door een kleinschalige economie tot ontwikkeling te brengen, die is gebaseerd op waardecreatie in plaats van op geld, ontkomen we aan de wereld die de planners voor ogen hebben.
Lees het navolgende bericht in de media dat het voorgaande onderstreept:
Door de hoge energieprijzen en duurdere boodschappen kunnen veel middeninkomens nauwelijks rondkomen. Ondertussen blijven de lonen achter. Veel middeninkomens moeten daarom noodgedwongen hun uitgavenpatroon aanpassen.
De NVVK, de branchevereniging voor schuldhulpverlening, helpt jaarlijks twintigduizend mensen een regeling te treffen. Het gaat daarbij om onder anderen kleine ondernemers en particulieren met een modaal inkomen. Volgens het Centraal Planbureau (CPB) is dat voor dit jaar vastgesteld op gemiddeld 41.500 euro.
“Het aantal mensen met een inkomen in de categorie modaal of bovenmodaal dat om hulp komt vragen, is afgelopen jaar flink gestegen. Dat zijn zorgwekkende ontwikkelingen”, zegt een woordvoerder. Van het totale aantal aanvragen komt 43 procent van modale of bovenmodale inkomens. Twee jaar geleden was dat aandeel nog 33 procent.
De koopkracht van veel mensen staat vanwege de gestegen prijzen al lange tijd onder druk. Het CPB voorspelt dat de koopkracht van alle huishoudens dit jaar met 1,1 procent daalt.
Het Nibud luidt dan ook de noodklok. “Mensen met een middeninkomen die tot voor kort redelijk goed konden rondkomen, redden het steeds vaker niet zonder te bezuinigen of hun spaargeld te gebruiken. Dat zien we nog steeds aan de reacties die we binnenkrijgen”, zegt een woordvoerder. De organisatie roept middeninkomens op hun inkomsten en uitgaven goed onder de loep te nemen.
‘Veel mensen hebben het moeilijk’
Volgens Anna Custers, lector Armoede-interventies aan de Hogeschool van Amsterdam, is het vooral de vraag hoe duurzaam en schokbestendig de budgetten van de middeninkomens zijn. “Het gaat vooral om huishoudens met kleine buffers. Zij geven aan dat ze aan het einde van de maand net kunnen rondkomen. Het is nog niet zo dat ze in de schulden terechtkomen of een andere vorm van hulp nodig hebben. Maar veel mensen hebben het moeilijk.”
Vakbond De Unie, die vooral werknemers met een modaal en bovenmodaal inkomen vertegenwoordigt, constateert dat deze groep steeds zwaarder wordt belast. “Het demissionaire kabinet trekt 2 miljard euro uit om armoede te bestrijden, maar dat wordt gefinancierd met belastinggeld. Oftewel, de middeninkomens draaien daarvoor op”, zegt voorzitter Reinier Castelein.
‘In veel gevallen geen vakantie, schoolreisje of uit eten’
De FNV merkt op dat een derde van de werkenden moeite heeft om rond te komen. “Het besteedbaar inkomen van middeninkomens gaat achteruit en dat betekent dat zij noodgedwongen hun uitgavenpatroon moeten aanpassen”, zegt vicevoorzitter Zakaria Boufangacha. “In veel gevallen is er geen geld meer voor vakantie, een schoolreisje of een avond uit eten gaan.”
