In een van de kranten van de Persgroep Nederland las ik een artikel over ‘Gezond Verstand’, het magazine waarvan een miljoen gratis exemplaren zijn verspreid in Nederland. Vanzelfsprekend is de teneur van het artikel ‘Het Complot’. Er wordt zelfs advies gegeven aan de lezers hoe ‘je praat met een (dierbare) complotdenker”. “Een vriend, collega of familielid gelooft in complottheorieën en deelt desinformatie, on- en offline. Hoe ga je het gesprek aan, zonder in een zinloze discussie te geraken?” Er wordt geadviseerd om: ‘de ander niet weg te zetten als gek’, ‘stel vragen en luister’, ‘bouw een vertrouwensband op’, ”laat de ander zelf zijn conclusies trekken’, ‘besef dat je zelf ook niet alles weet’.
In het artikel, geplaatst in de rubriek ‘complot theorieën onder de titel “In nieuw magazine is pandemie maar schijn”, wordt de initiatiefnemer Karel van Wolfferen herhaaldelijk genoemd. De journalisten Wafa Al Ali en Hessel von Plekartz zaten nog in de luiers toen Van Wolfferen als gewaardeerd onderzoeksjournalist zijn werk nog deed voor NRC Handelsblad. Een zeker ontzag voor Van Wolfferen blijkt dan ook uit het artikel. Wie iets van hem heeft gelezen of gehoord, weet dat Van Wolfferen zeer goed is geinformeerd over geopolitiek en machtsuitoefening.
Het amusante aan het artikel is, dat de schrijvers ervan onbedoeld in de eigen keuken laten kijken. Vooral het slot van het artikel is daarvan een sprekend voorbeeld. ‘Sociaal psycholoog Van der Linden denkt dat Gezond Verstand de komende tijd meer mensen het anti-lockdownkamp kan binnentrekken. “Wat mensen geloven hangt erg af van hoe iets is gepresenteerd”, zegt hij. “Een blad dat door de bus valt, voelt echt. Je kunt het aanraken, ruiken. Zeker als iets lijkt op de kranten of tijdschriften die bij ons vertrouwd voelen, kan het mensen overtuigen.” Het gaat dus om wat mensen geloven en hoe het wordt gepresenteerd. Daaraan dacht ik bij de persconferenties van premier Rutte en minister De Jonge en daaraan denk ik ook als ik de kranten lees. Tot dusver lag het primaat bij de bekende kranten, waarvan een aantal in handen zijn van De Persgroep Nederland. Nu lijkt daar een verandering in te komen en probeert men de kudde bij elkaar te houden, waardoor er geen andere verhalen worden geloofd dan die welke via radio, tv en kranten tot ons komen.
(c) Ad Broere
