De NAVO oefening is in het nieuws. Het gaat om een omvangrijke verplaatsing van manschappen en materieel in vier dagen van west naar oost. Naar de ‘grens van het NAVO gebied’. “Het is”, zo wordt toegelicht “geen oefening, maar een voorbereiding op oorlog”.
Dit is in lijn met de verklaring van NAVO admiraal Bauer in januari 2024, dat oorlog een reële mogelijkheid is en dat we ‘klaar moeten zijn voor het onverwachte’. In zijn speech benadrukt Bauer het doel: Rusland moet democratisch worden, even democratisch als Oekraïne dat nu is. Bereid zijn om te vechten voor democratie, dus. Hoe je hier ook over kunt denken, het zit in de hoofden van mensen, die de oorlogsknop kunnen indrukken. Ik noem het ‘oude bedeling’. Handelen op basis van angst.
In de oude bedeling geldt: ‘homo lupus homini est’, de ene mens is een wolf voor de ander. Deze houding is gebaseerd op angst. Van oudsher hadden de heersers angst voor het volk en omgekeerd het volk voor de heersers. Die angst gaf de heersers in dat er vaak met harde hand werd geregeerd om het volk klein te houden. Als het volk in opstand kwam, zoals tijdens de Franse revolutie, dan werd de angst van de heersers bewaarheid. In het feodale tijdperk was het duidelijk wie de heersers waren en wie tot de heersende klasse behoorde. Eveneens was duidelijk wie tot het volk kon worden gerekend.
In deze tijd zijn de grenzen tussen heersers en volk vervaagd. De technologie heeft heersen tot iets onpersoonlijks gemaakt. Daardoor kan ook worden ontkend dat er nog zoiets is als een heersende klasse. Het verband tussen heerser en zijn doen en laten is onduidelijk. Degene die dat verband wil leggen kan daarom het etiket ‘complotdenker’ krijgen opgeplakt. Sterker, degene die dat doet wordt het zwijgen opgelegd, omdat zijn of haar gedrag onmaatschappelijk wordt genoemd.
Als je echter bedenkt dat de oude bedeling vanuit angst machtsstreven en controlegedrag oproept, dan is het duidelijk dat het ook nu nog niet anders is dan het altijd is geweest. Steeds zullen mensen die tot macht komen, die macht gebruiken om hun positie veilig te stellen en maatregelen bedenken om de anderen die ze als hun vijand beschouwen klein te houden. Totdat we afscheid nemen van de oude bedeling, door hiërarchie te doorbreken zonder bloedvergieten, door verbinding te zoeken in plaats van afgescheidenheid en door samen te werken zonder leiders en geleiden.
Ad Broere
