Jongeren lezen niet of nauwelijks meer. De Iphone heeft de voorkeur. Vooral de sociale media en dat is niet een platform waarop de taalvaardigheid wordt bevorderd. Het communicatief vermogen wordt er beperkt door en ook het vermogen om genuanceerd te denken is aan het verdwijnen. De digitale wereld slokt steeds meer mensen op. Niet alleen jongeren zijn eraan verslingerd, ook ouderen brengen veel tijd met hun computer door.
Digitaal betekent dat er slechts een beperkt aantal mogelijkheden zijn waarop wordt geprogrammeerd. Een ‘bit’ bestaat uit een 0 of een 1. Een byte is een groep van 8 bits. De computer kan vanaf een byte ‘lezen’, Megabytes is gelijk aan een miljoen bytes en een Terabyte aan een biljoen bytes. Een byte levert 256 combinatiemogelijkheden en een Terabyte een oneindig veelvoud daarvan.
programmeren
Met al deze combinatiemogelijkheden kan worden geprogrammeerd. Er kunnen sociale media apps mee worden gecreëerd, games en nog veel meer. Alles gebaseerd op de twee waarden van de bit: 0 of 1. Analoog betekent dat elke waarde binnen een continuüm mogelijk is. Dit maakt al duidelijk dat er een groot verschil is tussen digitaal (de computer) en analoog (de menselijke geest). De computer is een slap aftreksel van de menselijke geest. De laatste heeft oneindig veel meer vermogen dan de computer. Die mogelijkheden moeten echter wel worden aangeboord. Taal is daarbij een krachtig hulpmiddel. Lezen bevordert de taalvaardigheid, evenals het gesprek -zonder Iphone -.
armoede
Vanaf de opkomst van de computer in de jaren ’60 van de vorige eeuw is ons leven aan het digitaliseren. In de huidige wereld speelt de computer steeds meer een hoofdrol. Vliegtuigen en treinen zijn er afhankelijk van. Bedrijven kunnen er niet zonder, het verkeer raakt zonder de computer in chaos, het onderwijs heeft er een centrale rol aan gegeven, ziekenhuizen zijn in hun functioneren computergestuurd en banken zijn er ook afhankelijk van. Er zijn fantasieën over wat als de computer wegvalt door bijvoorbeeld een enorme zonnestorm. Het zou het menselijke bedrijf totaal verlammen. Goed beschouwd is dit het toppunt van armoede. Vermogens die de mens op een analoge manier op eigen kracht zou kunnen ontwikkelen zijn in handen gekomen van ‘een ding’. De mens wordt steeds beperkter en – wat erger is – ook bestuurbaarder naarmate het zich verder verslingert aan de digitale wereld.
ontmenselijking
De groeiende invloed van de computer heeft ook gevolgen gehad voor ons menszijn. Het denken in nullen en enen haalt menselijke eigenschappen weg, zoals het vermogen tot empathie, genuanceerd kunnen denken, verbanden kunnen leggen en een eigenheid ontwikkelen. Alles wordt gestandaardiseerd: het uiterlijk, het spreken, het gedrag et cetera. Kijk maar naar een willekeurig TV programma, krijg maar iemand van een bedrijf of instelling aan de lijn. Je zou met hetzelfde effect een geprogrammeerde robot neer kunnen zetten. De frustraties die het oplevert om met deze robotachtige behandeling te worden geconfronteerd zijn legio en iedereen kan hiervan voorbeelden opnoemen. Ook het ‘je bent voor of tegen’ is een typerend gevolg van het binaire denken. Ook hiervan zijn veel voorbeelden te noemen. Er kan niet meer over een SAMENleving worden gesproken. Dat merken mensen die proberen hun medemens tot samenwerking te bewegen. Hoeveel goedbedoelde initiatieven zijn er al niet gestrand op onenigheid, misverstand, elkaar niet begrijpen en onderling gevecht.
terug naar de analoge wereld
Het lijkt een haast onmogelijke opgave om de tegenovergestelde beweging te maken, weg van de digitale dominantie en terug naar de analoge wereld. Toch is het de enige manier om de menselijkheid en menswaardigheid te herstellen. Tenminste, als er daarvoor nog animo is. Want eenvoudig is het niet. Het ‘go with the flow’ ligt veel meer voor de hand. En daarin zit een gelatenheid die je steeds meer om je heen ziet. Weinigen realiseren zich waarom het in werkelijkheid gaat: Mens-Zijn of robot, zonder eigenheid en van buitenaf geprogrammeerd. Het is vanzelfsprekend niet zo, dat we de computer moeten afschaffen. We moeten het echter leren gebruiken als hulpmiddel en niet als onze meester. Dat kunnen we door aandacht te geven aan dat wat ons Mens-Zijn bevordert.
Ik wil hier graag op de online workshop die ik op 18 januari 2024 organiseer met hiervoor gemotiveerde mensen van gedachte wisselen. Je kunt je aanmelden via deze link.
Ad Broere