Als banken deposito’s stallen bij de Europese Centrale Bank (ECB), dan geldt daarvoor sinds september 2014 een negatieve rente van -0,2% op jaarbasis. Als een bank een jaar lang 100 miljoen euro bij de ECB zou stallen dan betaalt die bank 200.000 euro.
Alle banken hebben een rekening bij de centrale bank. Op die rekening moet voldoende ’tegoed’ staan om aan de reserve eisen te voldoen die de centrale bank aan de bank stelt. Als de bank meer tegoed heeft -overtollige reserves- dan vereist, dan kan dit op deposito worden gezet bij de centrale bank.
Banken zijn zoals we weten al langer terughoudend met het uitlenen van geld. Als een bank zou besluiten om ruimhartiger krediet te verlenen en andere banken doen dat niet, dan zou de reserve die die bank bij de centrale bank heeft snel weg zijn, omdat het geld voor een (groot) gedeelte ‘op de loop gaat’ naar rekeninghouders bij andere banken.
Banken geven er de voorkeur aan om ‘liquide’ te blijven, dus hun reserve bij de centrale bank zo groot mogelijk te houden. Op die manier zijn ze beter bestand tegen stroppen door het afboeken van oninbare leningen en kan een eventuele bankrun worden opgevangen.
Deze voorkeur kost banken dus geld, want de ECB berekent hiervoor kosten door. In het hierboven gegeven voorbeeld is er na een jaar nog 99,8 miljoen euro over van de 100 miljoen.
Het is algemeen bekend dat banken slechte verliezers zijn. In plaats van deze kosten voor eigen rekening te nemen, omdat ze het gevolg zijn van een zelfgekozen policy, wentelen banken deze kosten af op hun klanten. Vooral de instellingen en bedrijven die grote tegoeden aanhouden bij de banken zijn hiervan de dupe, want banken zullen allereerst gaan proberen om het ‘van de grote hoop af te halen’. 23 april 2015: ‘Als eerste Belgische bank past KBC een negatieve rente toe op kortlopende deposito’s van zeer grote bedrijven. Zij moeten dus betalen om geld bij de bank te parkeren.’ MoneyKnack.be
Negatieve rente op spaargeld levert de ‘verwende jongens’ weinig op dan alleen slechte publiciteit, dus de rente op het gewone spaargeld zal eerder rond de 0% liggen, wat op zichzelf al ernstig is door de vermogensrendementsheffing die de overheid onverminderd blijft opleggen, omdat de overheid schijnbaar in een ander universum leeft.
Er is nog een -opportunistische- reden voor deze negatieve rente. Het is oninteressant voor beleggers buiten de eurozone om hun geld op deposito te zetten in de eurozone. Daardoor is de euro minder aantrekkelijk en gaat de koers van de euro ten opzichte van bijvoorbeeld de dollar en de pond sterling naar beneden, want er is minder vraag naar euro’s. En een goedkope euro, zo redeneert ‘men’ is goed voor de export.
De geldverruiming van de ECB -64 miljard euro per maand, 20 maanden- is vooral goed voor de banken. De ECB ‘koopt’ iedere maand slechte leningen van banken op en verruimt als ‘betaling’ daar tegenover de reserves die de banken hebben bij de ECB.
Wat doen de banken met die reserves die ze bij de centrale bank hebben? Vooral hun eigen balans oppoetsen. Er zal niet in voldoende mate geld gaan naar particulieren voor hypotheken en ook niet naar de midden- en kleinbedrijven. Banken zullen erop uit zijn om met zo weinig mogelijk risico zoveel mogelijk winst te behalen en richten zich daarbij vooral op die klanten die al kapitaalkrachtig zijn en die goedkope leningen handig vinden om nog kapitaalkrachtiger te worden, grootbedrijven, grote beleggers etc.
Banken zijn niet het instrument om de economie weer aan de praat te krijgen. Daarvoor hebben we (goede) complementair geldnetwerken, lokaal, regionaal, landelijk nodig en vooral veel mensen die het belang ervan inzien en eraan mee willen doen. En een publiek instituut dat rentevrij geld in circulatie brengt. Dat laatste zal nog wel even duren want daarvoor hebben we een andere overheid nodig dan die we nu hebben.
Tekenen van het burgerinitiatief helpt in elk geval om banken en geldschepping dwingend onder de aandacht van deze overheid te brengen. Waardoor ze in elk geval moeten nadenken hoe ze dit onderwerp nu weer van hun bord af kunnen schuiven zonder de burger zichtbaar te schofferen…
Ad Broere
