De Amerikaan Charles Eisenstein (1967) schreef een essay ’the coronation’. Eisenstein werd vooral bekend door zijn boek ‘Sacred Economics’. Ik heb ’the coronation’ vertaald in het Nederlands omdat er heel veel waardevolle gedachten in zijn verwoord. Dat ik op een aantal kernpunten een andere visie heb – ik ben bijvoorbeeld geen agnost zoals Eisenstein – heeft mij niet belet om dit belangrijke essay in zijn geheel op te nemen. Geheel in overeenstemming met de essentie van de boodschap van Eisenstein, die is gebaseerd op liefde en samenzijn als tegenhanger van angst en afgescheidenheid.
‘Al jaren wordt wat als normaal wordt gezien bijna tot het breekpunt opgerekt, het touw wordt strakker en strakker aangetrokken, en het wachten was op de snavel van de zwarte zwaan die het touw laat knappen. Het touw is inmiddels gebroken. Binden we nu de uiteinden weer aan elkaar, of gaan we de overgebleven vlechten verder ontrafelen, en bezien wat we van het ontrafelde materiaal zouden kunnen weven?
Covid-19 laat ons zien dat wanneer de mensheid – gedwongen- verenigd wordt vanwege een gemeenschappelijke zaak, er fenomenaal snelle veranderingen mogelijk zijn. Geen van alle voorkomende problemen in de wereld zijn niet technisch oplosbaar; ze zijn het echter in werkelijkheid niet door onenigheid tussen mensen. In eenheid en eensgezindheid zijn de creatieve krachten van de mens grenzeloos. Een paar maanden geleden zou een voorstel om het commerciële vliegverkeer af te remmen als belachelijk zijn afgedaan. Ook de radicale veranderingen, die wij accepteren in ons sociale gedrag, in de economie, en in de rol van de overheid zijn verbijsterend. Covid toont de kracht van ons collectieve willen als we het eens zouden zijn over wat voor ons allen belangrijk wordt geacht. Wat zouden we door eensgezindheid en samenwerken niet allemaal kunnen bereiken? En wat willen we met elkaar bereiken? Welke wereld kunnen we met elkaar creëren?
Covid-19 heeft ons in elk geval al bevrijd uit de verslavende greep van wat als ‘normaal’ wordt beschouwd. Aan ons is het om deze kans te benutten om uit de dwang te stappen en in vrijheid te kiezen voor wat wij vanuit eensgezindheid willen. Als de crisis afneemt, dan hebben we de mogelijkheid om terug te keren naar normaal, of om iets van wat we hebben ervaren tijdens de crisis in de toekomst toe te passen. We kunnen ons afvragen, nadat zovelen hun baan hebben verloren, of dat de banen waren die de wereld het meest nodig heeft. We kunnen ons afvragen of onze werkkracht, intelligentie en creativiteit beter op een andere manier zouden kunnen worden ingezet. We kunnen ons bijvoorbeeld afvragen, nadat we het een tijdje er zonder hebben gedaan, of we echt wel zo veel vliegreizen, strandvakanties, verre bestemmingen, congressen en beurzen nodig hebben. Welke delen van de economie willen we herstellen en welke onderdelen kunnen we loslaten? En op een donkere noot te komen, wat een van de dingen die worden weggenomen op dit moment – burgerlijke vrijheden, vrijheid van vergadering, soevereiniteit over ons lichaam, persoonlijke bijeenkomsten, knuffels, handdrukken, en het openbare leven – kunnen we die nodig hebben om politieke en persoonlijke wil uit te oefenen om die te herstellen?
Voor het grootste deel van mijn leven heb ik het gevoel gehad dat de mensheid een kruispunt naderde. Het leek er meerdere keren op dat het kruispunt om de volgende bocht lag, maar dat bleek tot dusver niet het geval te zijn. Stel je voor dat je op een weg loopt en verderop zie je het kruispunt. Net over de heuvel, om de bocht, door het bos. Bovenop de heuvel gekomen zie je dat je je hebt vergist, het was een luchtspiegeling, het was toch verder weg dan je dacht. Je blijft lopen. Soms komt het kruispunt in beeld, soms verdwijnt het weer uit het zicht en lijkt het alsof de weg waarop je loopt eeuwig door blijft gaan. Misschien is er geen kruispunt, ga je dan denken. Nee, daar is ie weer! Altijd is het bijna hier. Maar hier is het nooit.
Nu, plotseling, voorbij een nieuwe bocht: daar is het. We stoppen, nauwelijks in staat om te geloven dat het nu gebeurt, nauwelijks in staat om te geloven dat, na jaren vastgeklonken te zijn aan de weg van onze voorouders, we nu eindelijk een keuzemogelijkheid hebben. Het is juist om stil te staan en ons te verwonderen over deze nieuwe situatie. Voor ons ontvouwen zich honderd nieuwe wegen. Waarvan er slechts een in dezelfde richting gaat die we al eeuwen hebben gelopen. Sommige leiden naar een hel op aarde. En andere wegen leiden naar een wereld van heling en onbegrensde schoonheid.
Ik schrijf deze woorden met het doel om met u bij dit kruispunt stil te staan – verbijsterd, bang misschien, maar ook met het tintelende gevoel van een nieuwe kans Laten we van een aantal van hen bezien waar ze naartoe leiden.
Ik hoorde dit verhaal vorige week van een vriendin. Ze was in een supermarkt en zag een vrouw snikken in het gangpad. Ze overtrad de regels voor sociale afstand, ging naar de vrouw toe en gaf haar een knuffel. “Dank je,” zei de vrouw, “dit is de eerste keer dat iemand me tien dagen lang heeft geknuffeld.”
Een paar weken zonder knuffels lijkt een kleine prijs voor het voorkomen van de dood van miljoenen mensenlevens.. Sociale afstand lijkt voor de korte termijn heel verstandig om te voorkomen dat een plotselinge stijging van Covid gevallen het medische systeem enorm gaat overbelasten. Ik zou dat argument echter in een grotere context willen plaatsen, vooral als we naar de lange termijn kijken.
Hetzelfde geldt voor andere veranderingen die plaatsvinden door de coronavirusepidemie. Er zijn meerdere commentatoren, die duidelijk hebben gemaakt hoe de gebeurtenissen de agenda van totalitaire controle dient. Een bang publiek accepteert beperking van burgerlijke vrijheden die anders moeilijk te rechtvaardigen zijn, zoals het te allen tijde volgen van je bewegingen, gedwongen vaccinaties, onvrijwillige quarantaine, beperking van reizen en de vrijheid van vergadering, censuur van wat de autoriteiten als desinformatie beschouwen, opschorting van de onschendbaarheid van het lichaam en inschakelen van het leger om mensen te controleren. Veel van deze nu openlijke maatregelen waren al in ontwikkeling vóór Covid-19; sinds de komst ervan zijn ze niet meer tegen te houden. Hetzelfde geldt voor de online handel; digitalisering van banken, geen gemeenschappelijk bijwonen van sportevenementen, theater, concerten en entertainment, maar alles te bekijken via het internet; de migratie van ons leven van openbare – naar particuliere ruimten; de overgang van scholen naar online onderwijs, de daling van echte winkels en de ontwikkeling van online winkels en de steeds langere tijd die we voor werk en ontspanning achter schermen doorbrengen. Covid-19 versnelt de reeds bestaande trends, politiek, economisch en sociaal.
Hoewel al het bovenstaande op korte termijn gerechtvaardigd is op grond van het afvlakken van de curve (de epidemiologische groeicurve), horen we ook veel over een “nieuw normaal”; dat wil zeggen, de veranderingen kunnen helemaal niet tijdelijk zijn. Aangezien de dreiging van infectieziekten, zoals de dreiging van terrorisme, nooit verdwijnt, kunnen controlemaatregelen gemakkelijk permanent worden. Als we toch in deze richting zouden gaan, moet de huidige rechtvaardiging deel uitmaken van een diepere impuls. Ik zal deze impuls in twee delen analyseren: de reflex van controle, en de oorlog tegen de dood. Zo begrepen, ontstaat een kans voor een nieuwe ontwikkeling, een die we al zien in de vorm van de solidariteit, mededogen en zorg die door Covid-19 is geïnspireerd.
De reflex van controle
Op 2 april 2020 zijn er ruim 48.000 mensen, wereldwijd overleden ten gevolge van Covid-19. Het dodental kan nog sterk toenemen, volgens de meest sombere schattingen tot duizendvoudig. Elk van de overledenen heeft dierbaren, familie en vrienden. Onze compassie en ons geweten roepen ons op om te doen wat we kunnen om onnodige tragedies te voorkomen. In mijn eigen leven is het mijn oneindig lieve maar zwakke moeder die kwetsbaar is voor een ziekte die vooral ouderen en de zieken doodt.
Waar zal het op uitkomen? Die vraag is onmogelijk te beantwoorden op het moment van dit schrijven. De eerste berichten waren alarmerend; wekenlang was het officiële cijfer uit Wuhan, dat eindeloos in de media circuleerde, een schokkende 3,4% van alle ziektegevallen. Dat, in combinatie met zijn zeer besmettelijke karakter, wees op tientallen miljoenen doden wereldwijd, op zijn slechtst 100 miljoen. Meer recent zijn de schattingen gekelderd nadat duidelijk is geworden dat de meeste gevallen een mild of asymptomatisch verloop hebben. Omdat alleen ernstig zieken op het virus werden getest, is het sterftecijfer kunstmatig hoog. In Zuid-Korea, waar wel honderdduizenden mensen met milde symptomen zijn getest, is het gemelde sterftecijfer ongeveer 1%. In Duitsland, waarvan de tests zich ook uitstrekken tot velen met milde symptomen, is het sterftecijfer zelfs 0,4%. In een recent artikel in het tijdschrift Science wordt vastgesteld dat 86% van de infecties ongedocumenteerd zijn. Dit wijst op een in werkelijkheid veel lager sterftecijfer dan het huidige aangeeft.
Het verhaal van de Diamond Princess cruiseschip versterkt deze visie. Van de 3.711 mensen aan boord werden ongeveer 20% positief getest op het virus; minder dan de helft van hen had symptomen en acht zijn er overleden. Een cruiseschip is een perfecte setting voor besmetting, en er was genoeg tijd voor het virus om te verspreiden aan boord voordat het werd opgemerkt. Toch is slechts een vijfde van de passagiers besmet. Bovendien was de leeftijdopbouw van de passagiers zeer scheef (net als op de meeste cruiseschepen): bijna een derde van de passagiers was ouder dan 70 jaar en meer dan de helft was ouder dan 60 jaar. Een onderzoeksteam concludeerde uit het grote aantal asymptomatische gevallen dat het werkelijke sterftecijfer in China ongeveer 0,5% is. Dat is nog steeds vijf keer hoger dan de overige griepsoorten. Gebaseerd op het bovenstaande (en te corrigeren voor de jongere demografische opbouw in Afrika en Zuid-en Zuidoost-Azië) schat ik ongeveer 200.000-300.000 sterfgevallen in de VS – het zouden er meer kunnen worden als het medische systeem wordt overbelast, minder als de infecties worden gespreid in de tijd – en 3 miljoen wereldwijd. Dat zijn serieuze aantallen. Sinds de Hong Kong Griep pandemie van 1968/9 heeft de wereld zoiets niet meegemaakt.
Mijn schattingen kunnen er gemakkelijk naast zitten. Elke dag staan in de media verslagen over het totale aantal Covid-19 gevallen, maar niemand heeft enig idee wat het ware aantal is, omdat slechts een klein deel van de bevolking is getest. Door het ontbreken van die testen zouden tientallen miljoenen het virus kunnen hebben, zonder dat we het weten. Een verder complicerende zaak is het hoge percentage van valse positieven, dus ten onrechte als Covid-19 aangemerkt. Dit percentage zou mogelijk zelfs 80% zijn. Nogmaals: niemand weet wat er werkelijk gebeurt, ook ik niet. Laten we ons bewust zijn van twee tegenstrijdige tendensen in menselijke aangelegenheden. De eerste is de neiging dat angst wordt gevoed met zichzelf, waarbij informatie wordt uitgesloten, die niet op die angst inspeelt, en waardoor een voorgeschreven werkelijkheid wordt geschapen. De tweede is ontkenning, de irrationele afwijzing van informatie die storend is voor de comfortzone waarbinnen men zich prettig voelt. Zoals Daniel Schmactenberger zich afvraagt: “Hoe weet je dat wat je gelooft ook waar is?”
In het licht van die onzekerheid, wil ik graag een voorspelling geven: “De crisis zal voorbijgaan zonder dat we ooit zullen weten wat er is gebeurd. Het uiteindelijke sterftecijfer zal zelfs worden betwist en als die lager uitkomt dan wordt gevreesd dan zal de een zeggen dat het te danken is aan de maatregelen en de ander omdat het virus (veel) minder gevaarlijk was dan ons werd gezegd door de autoriteiten
Voor mij is de meest verbijsterende vraag waarom er op het moment van schrijven nauwelijks nog nieuwe gevallen in China worden geconstateerd. De Chinese overheid begon pas met de lockdown toen het virus zich al stevig had gevestigd. Het zou wijd tijdens het Chinese Nieuwjaar moeten zijn verspreid hebben, toen elk vliegtuig, trein, en bus volgepakt met mensen over het hele land reisden. Wat is toch aan de hand? Nogmaals, ik weet het niet, u ook niet.
Los van of het uiteindelijke wereldwijde dodental nu 50.000 of 500.000 of 5 miljoen zou zijn, zouden we kunnen kijken naar andere getallen om het in een breder perspectief te plaatsen. Mijn punt is daarbij niet dat Covid niet zo slecht is en dat we niets hoeven te doen. Vorig jaar stierven volgens de WHO wereldwijd vijf miljoen kinderen onder vijf jaar als gevolg van honger en gebrek ( 162 miljoen mensen die de volwassen leeftijd niet mochten bereiken). Dat is ruim honderd keer meer kinderen onder de vijf dan er tot nu toe vooral ouderen aan Covid-19 zijn gestorven. Geen enkele regering heeft echter tot dusver de noodtoestand uitgeroepen of gevraagd om onze manier van leven radicaal te veranderen om deze kinderen te redden. We zien ook geen vergelijkbare alarmerende berichten en daarop volgende actie rond zelfmoord – het topje van een ijsberg van wanhoop en depressie – die wereldwijd meer dan een miljoen mensen per jaar en 50.000 in de VS de dood in drijft. Of drugsoverdoses, waaraan in de V.S. jaarlijks 70.000 overlijden, de auto-immuniteitsziektes, die 23.5 miljoen (NIH cijfer) het leven kost en dat van 50 miljoen (AARDA) beïnvloedt, of zwaarlijvigheid, die ruim 100 miljoen betreft. En waarom worden we trouwens niet woedend over de dreiging van een nucleaire armageddon of over de instorting van het ecologische systeem? Het tegendeel is alleen maar waar want we doen dingen die de gevaren juist vergroten
Begrijp me goed, het punt is niet dat we schuldig zijn en hadden kunnen voorkomen dat er zoveel kinderen verhongeren. Het is anders: als we vanwege Covid-19 zo radicaal kunnen veranderen, dan kunnen we dat ook vanwege de hongerdood van zo ontzettend veel kleine kinderen doen. Laten we onszelf afvragen waarom we in staat zijn om onze collectieve wil te verenigen om dit virus te bestrijden, maar niet om andere ernstige bedreigingen voor de mensheid aan te pakken. Waarom is de samenleving tot nu toe zo vastgeroest op haar bestaande traject?
Het antwoord is onthullend. Gewoon, we weten niet wat we met honger, verslaving, auto-immuniteit, zelfmoord, of ecologische ineenstorting als samenleving aan moeten aanvangen. Al onze acties zijn tot op zekere hoogte allemaal gebaseerd op controle en niet erg effectief in het aanpakken van de grote problemen. Nu komt er een besmettelijke epidemie – in het rijke westen – en eindelijk kunnen we in actie komen, gedreven door angst weliswaar. Het is een crisis waarvoor controle heel geschikt is: quarantaines, lockdowns, isolatie, handen wassen; controle van de beweging, controle van informatie, controle van ons lichaam. Dat maakt Covid een handige geleider voor onze angsten, een plek om ons groeiende gevoel van onmacht te kanaliseren. Covid-19 is een voor ons te bevatten bedreiging. In tegenstelling tot veel van onze andere angsten, biedt Covid-19 ons een plan.
De gevestigde instituten binnen onze beschaving worden steeds onmachtiger om de uitdagingen van onze tijd aan te gaan. Hoe blij zullen ze daarom zijn met een uitdaging waarvoor ze de instrumenten in huis hebben. Hoe gretig zullen ze zijn om Covid-19 te omarmen als een echte crisis. Hoe natuurlijk is de reactie om deze crisis om te blazen tot een van wereldformaat. Hoe gemakkelijk sluit het publiek zich aan bij de paniek en omarmt het als een bedreiging die de autoriteiten kunnen hanteren. Daarmee alle andere, veel wezenlijker bedreigingen van ons leven op aarde in de schaduw stellend.
Vandaag de dag worden we steeds ongevoeliger voor geweld. Onze antibiotica en chirurgie zijn niet langer een oplossing voor de stijgende gezondheidscrises van auto-immuniteit, verslaving, en obesitas. Onze geweren en bommen, gemaakt om met behulp van legers te veroveren, zijn nutteloos om xenofobie uit te wissen of huiselijk geweld uit onze huizen te houden. Onze politie en gevangenissen kunnen de oorzaken van misdaad niet oplossen. Onze pesticiden kunnen verwoeste grond niet herstellen. Covid-19 herinnert aan de goede oude tijd dat besmettelijke ziekten werden overwonnen door de moderne geneeskunde en door hygiëne. De nazi’s werden verslagen door de geallieerde oorlogsmachine. De natuur werd beheerst, of zo leek het althans, door technologie en wetenschap. Dat waren de dagen dat onze wapens nog werkten en de wereld inderdaad leek te verbeteren door technologie en controle.
Alleen problemen die van buitenaf komen, kunnen worden overwonnen. Als de oorzaak ervan in onszelf besloten ligt, zoals dakloosheid of ongelijkheid, verslaving of obesitas, dan kan daar geen oorlog tegen worden gevoerd. We kunnen proberen om een vijand te benoemen bijvoorbeeld schulden of de miljardairs, Vladimir Poetin of de duivel, maar dan missen we belangrijke informatie, zoals waarom bijvoorbeeld die miljardairs (of virussen) er zijn.
Als er één ding is waar onze beschaving goed in is, dan is het vechten tegen een vijand. We verwelkomen mogelijkheden om te doen waar we goed in zijn en die de legitimiteit van onze technologieën, systemen en wereldbeeld bewijzen. En dus produceren we vijanden, werpen we problemen op zoals misdaad, terrorisme en ziekte in de bekende ons-versus-hen termen en mobiliseren we onze collectieve energie in de richting van het verslaan van de vijand. Zo benoemen we Covid-19 als een oorlog, reorganiseren we de samenleving om deze geschikt te maken die oorlog te winnen, terwijl we de dreiging van een nucleaire armageddon, ecologische ineenstorting en vijf miljoen kinderen die verhongeren als normaal beschouwen.
Het samenzweringsverhaal
Omdat Covid-19 zoveel items op het totalitaire verlanglijstje lijkt te rechtvaardigen, zijn er mensen die geloven dat het een opzettelijk machtsspel is. Het is niet mijn doel om die theorie te onderschrijven of te ontkennen. Toch wil ik een paar meta-niveau opmerkingen plaatsen. Eerst een kort overzicht.
De theorieën (er zijn vele varianten) spreken over Event 201 (gesponsord door de Gates Foundation, CIA, etc. afgelopen september), en het 2010 Rockefeller Foundation white paper waarin een scenario is opgenomen genaamd “Lockstep”. Beide zijn ze lay-outs van een top-down reactie op een hypothetische pandemie. Er wordt gezegd dat de voorwaarden, de technologie en het wettelijk kader voor een staat van beleg al vele jaren in voorbereiding zijn. Alles wat nodig is, zeggen ze, was een manier om het publiek erin mee te krijgen en nu is dat moment gekomen. Of de huidige controles nu permanent zijn of niet, er wordt een precedent geschapen voor:
- Het te allen tijde kunnen volgen van de bewegingen van mensen (vanwege coronavirus)
- Het opschorten van de vrijheid van vergadering (vanwege coronavirus)
- Het toegenomen mandaat van politie naar burgers (vanwege coronavirus)
- Zonder rechtsgang kunnen opleggen van detentie (quarantaine, vanwege coronavirus)
- Het verbod op contant geld (vanwege coronavirus)
- Censuur van internet (om desinformatie te bestrijden, vanwege coronavirus)
- Verplichte vaccinaties en andere medische behandeling, tot opheffen van de soevereiniteit over ons lichaam (vanwege coronavirus)
- De verordening mbt alle activiteiten en bestemmingen te classificeren in uitdrukkelijk toegestane en uitdrukkelijk verboden handelingen (u kunt uw huis verlaten voor dit, maar niet voor dat), het elimineren van de grijze off-grid zone. Deze maatregelen zijn de essentie van dictatuur. (Nu wel nodig, want, nou ja, coronavirus).
Dit is sappig materiaal voor samenzweringstheorieën. Voorzover ik kan nagaan, zou er waarheid in deze theorieën kunnen zitten. Echter, de ontwikkeling van de gebeurtenissen zou zich ook kunnen ontvouwen als gevolg van een onbewuste systemische kanteling in de richting van steeds toenemende controle. Waar zou deze kanteling vandaan kunnen komen? Het is verweven in ‘het DNA’ van de beschaving. Millennia lang, hebben grote beschavingen (in tegenstelling tot kleinschalige traditionele culturen) zich verbreid door onderwerping en controle: domesticeren van het wild, onderwerpen van de barbaren, beheersen van de krachten van de natuur, en het ordenen van de samenleving volgens de wet en de rede. De macht van controle werd versterkt door de Wetenschappelijke Revolutie, die “vooruitgang” naar nieuwe hoogten in het vooruitzicht stelde door het structureren van de werkelijkheid in objectieve maatstaven en het beheersen van materie door technologie. Ten slotte deden de sociale wetenschappen er een schep bovenop door met dezelfde middelen en methoden de ambitie (die teruggaat tot Plato en Confucius) van een perfecte samenleving te realiseren.
De wereldleiders zullen daarom elke gelegenheid verwelkomen om hun controle te versterken, want het is immers in dienst van een grootse visie op de menselijke bestemming: de perfect geordende wereld, waarin ziekte, misdaad, armoede en misschien zelfs lijden uit het bestaan kunnen worden geëlimineerd. Daar hoeven geen snode motieven aan ten grondslag te liggen (redactie: wel vanuit een beperkt mensbeeld). Natuurlijk willen zij die deze visie huldigen iedereen controleren, om het algemeen belang te waarborgen. Voor hen laat Covid-19 zien hoe noodzakelijk dat is. “Kunnen we ons democratische vrijheden veroorloven in het licht van het coronavirus?” vragen ze zichzelf af. “Moeten we die niet nu uit noodzaak opofferen voor onze eigen veiligheid?” Het is een bekende deun, want het ging ook gepaard met andere crises in het verleden, zoals 9 / 11.
Om een bekende metafoor te gebruiken, stel je een man voor die een hamer heeft. Hij is op zoek naar een mogelijkheid om de hamer te gebruiken. Dan ziet hij ergens een spijker uit steken. Hij was al lange tijd op zoek naar een spijker, met slaan op schroeven en bouten bereikte hij niet veel. Hij heeft een wereldbeeld waarin de hamer het beste gereedschap is en dat de wereld kan beter worden door slaan op spijkers. En hier is een spijker! We vermoeden zelfs dat hij in zijn gretigheid de spijker daar zelf heeft geplaatst, maar dat doet er nauwelijks toe. Misschien is het niet eens een spijker die uitsteekt, maar het lijkt er genoeg op om erop te slaan. Als het gereedschap er is dan moet het worden gebruikt.
En ik voeg daaraan toe, speciaal voor degenen die geneigd zijn om aan autoriteiten te twijfelen, dat het deze keer misschien wel echt een spijker is. In dat geval is de hamer het juiste gereedschap. Hoe dan ook, het probleem waar we hier mee worden geconfronteerd, ligt veel dieper dan dat van het omverwerpen van een kwaadaardige club van Illuminati. Zelfs als zouden ze bestaan, dan zou na kanteling van de beschaving, dezelfde trend ook zonder hen aanhouden, of zouden er nieuwe Illuminati ontstaan om de functies van de oude over te nemen.
Waar of onwaar, het idee dat de epidemie een monsterlijk plot is van boosdoeners jegens de mensheid, is niet zo ver van de mentaliteit van vindt de ziekteverwekker. Het is een kruisvaarders mentaliteit, een oorlogsmentaliteit. Het lokaliseert de bron van sociaalpolitieke ziekte in een ziekteverwekker waartegen we kunnen vechten, een schuldige die los staat van onszelf. Het vindt in elk geval vruchtbare grond en of die grond bewust is ingezaaid of door de wind is voor mij een open vraag.
Is SARS-CoV2 een genetisch gemanipuleerde biowapen, is het gerelateerd aan 5G uitrol, en wordt het gebruikt om te de komst van een totalitaire wereld regering te camoufleren? Is het virus dodelijker dan ons is verteld of is het minder dodelijk? Is het ontstaan in een Wuhan biolab of in Fort Detrick (VS), of is het precies zoals de CDC en de WHO ons hebben verteld? De vraag is zelfs redelijk dat iedereen het helemaal mis heeft over de rol van het SARS-CoV-2 virus in de huidige epidemie. Ik heb mijn mening, maar als er een ding dat ik heb geleerd in de loop van deze noodsituatie is, dat ik niet echt weet wat er gebeurt. Ik zie niet in hoe iemand echt wijs kan worden te midden van de ziedende storm van nieuws, nepnieuws, geruchten, verborgen informatie, samenzweringstheorieën, propaganda, en gepolitiseerde verhalen die het internet te vullen. Ik zou willen dat veel meer mensen zouden omarmen dat ze het niet weten. Ik zeg dit zowel tegen hen die het officiële verhaal aanhangen, als tegen hen die een afwijkend standpunt hebben. Welke informatie zouden we op de parkeerplaats kunnen zetten zonder de integriteit van onze standpunten los te laten? Laten we nederig zijn in onze overtuigingen: het is een kwestie van leven en dood.
De oorlog tegen de dood
Mijn 7-jarige zoon heeft twee weken niet met een ander kind gespeeld. Miljoenen andere kinderen zitten in hetzelfde schuitje. De meesten zouden het erover eens zijn dat een maand zonder sociale interactie voor al die kinderen een ‘redelijk offer’ is om een miljoen levens te redden. Maar hoe ga je al die levens redden? En wat als het offer niet voor een maand is, maar voor een jaar? Vijf jaar? Verschillende mensen zullen daar verschillende meningen over hebben, afhankelijk van hun onderliggende waarden.
Laten we de voorgaande vragen vervangen door iets persoonlijks, dat het onmenselijk zakelijke denken doorboort dat mensen in statistieken verandert en ze opoffert voor bepaalde doelstellingen. De relevante vraag voor mij is, zou ik alle kinderen van het land vragen om af te zien van spelen voor een seizoen, als het risico zou verminderen dat mijn moeder zou komen te overlijden, of eerlijk gezegd, mijn eigen risico om te sterven? Of zou ik kunnen vragen, om per decreet al het intermenselijke knuffelen en handdrukken te verbieden als het mijn eigen leven zou redden? Dit is niet om mama’s leven of het mijne te devalueren. Ik ben dankbaar voor elke dag dat ze nog steeds bij ons is. Maar deze vragen brengen dieperliggende kwesties ter sprake. Wat is de juiste manier van leven? Wat is de juiste manier – en het juiste moment- om te sterven? Het antwoord op dergelijke vragen, of het nu voor onszelf of voor de samenleving in het algemeen kan worden gesteld, hangt af van hoe wij naar de dood kijken en hoeveel waarde we hechten aan spel, aanraking en saamhorigheid, samen met burgerlijke vrijheden en persoonlijke vrijheid. Er is geen eenvoudige formule om deze waarden in evenwicht te brengen.
Gedurende mijn leven heb ik in de samenleving steeds meer nadruk zien leggen op veiligheid: veiligheid en risicoreductie. Het heeft vooral invloed gehad in mijn kindertijd: als jonge jongen was het normaal voor ons om een mijl van huis te zwerven zonder toezicht – gedrag dat ouders vandaag de dag een bezoek van de kinderbescherming zou opleveren. Het manifesteert zich ook in de vorm van latex handschoenen voor meer en meer beroepen; overal handontsmettingsmiddel; gesloten, bewaakte en gesurveilleerde schoolgebouwen; de luchthaven- en grensbeveiliging geïntensiveerd; meer nadruk op wettelijke aansprakelijkheidsverzekeringen; metaaldetectoren en zoekopdrachten voor het betreden van vele sportarena’s en openbare gebouwen, enzovoort. Het mantra “veiligheid eerst” komt van een waarde systeem dat overleven tot topprioriteit maakt, en dat andere waarden zoals plezier, avontuur, spelen, en de uitdaging van grenzen in de schaduw zet. Andere culturen hadden andere prioriteiten. Veel traditionele en inheemse culturen zijn bijvoorbeeld aanzienlijk minder beschermend voor kinderen, zoals gedocumenteerd in Jean Liedloff’s klassieker ‘ The Continuüm Concept’. Ze staan hen risico’s en verantwoordelijkheden toe, die krankzinnig lijken voor de meeste moderne mensen. Ze geloven dat dit nodig is voor kinderen om zelfredzaamheid en een goed oordeel te ontwikkelen. Ik denk dat de meeste moderne mensen, vooral jongere mensen, een deel van deze inherente bereidheid hebben behouden, om veiligheid op te offeren voor een volledig leven. De omgevende cultuur maant ons echter meedogenloos om in angst te leven en heeft systemen gebouwd die deze angst institutionaliseren. Veiligheid voor alles. Zo hebben we een medisch systeem ontwikkeld, waarin de meeste beslissingen zijn gebaseerd op risicoberekening en waarin de slechtst mogelijke uitkomst, het uiteindelijke falen van de arts tot de dood leidt. Maar al die tijd weten we dat de dood ons wacht. Een gered leven betekent eigenlijk een uitgestelde dood.
De ultieme vervulling van het programma van de controlebeschaving zou zijn om te zegevieren over de dood zelf. (redactie: dat is ook exact wat men met de creatie van de transhumane mens wil bereiken). Lukt dat niet, dan neemt de moderne samenleving genoegen met een facsimile van die triomf: ontkenning in plaats van verovering. Onze samenleving is er een van ontkenning ontkenning van de dood, van het verbergen van van lijken, van het fetisj van jeugdigheid, van ‘de opslag’ van oude mensen in verpleeghuizen. Zelfs in onze obsessie met geld en bezit – uitbreidingen van het zelf, zoals “mijn geld en bezit” aangeeft – drukt de waan uit dat het tijdelijke zelf eeuwig kan worden gemaakt door zijn gehechtheid. Omringd door genetische, sociale en economische concurrenten, moet het zelf worden beschermd en gedomineerd om te kunnen gedijen. Het moet alles doen wat het kan om de dood te voorkomen, want dood staat gelijk aan totale vernietiging. De biologische wetenschap heeft ons zelfs geleerd dat het in onze natuur ligt om onze overlevingskansen te vergroten door ons vermogen om te reproduceren te maximaliseren.
Ik vroeg aan een vriendin, een arts die tijd heeft doorgebracht bij de Q’ero in Peru, of de Q’ero (als ze dat zouden kunnen) iemand kunstmatig in leven zouden houden om hun leven te verlengen. “Natuurlijk niet,” zei ze. “Ze zouden de sjamaan erbij halen om hem te helpen goed te sterven.” Goed sterven (wat niet noodzakelijkerwijs hetzelfde is als pijnloos sterven) is niet veel waard in de medische woordenschat van vandaag. Er worden geen ziekenhuisgegevens bijgehouden over de vraag of patiënten goed zijn overleden. Goed overlijden zou ook niet worden beschouwd als een positief resultaat. In de wereld van het afgescheiden zelf is de dood de ultieme ramp.
Maar is dat ook zo? Denk in dit verband aan Dr. Lissa Rankin: “Niet iedereen zou op de IC willen liggen, geïsoleerd van geliefden met een machine die voor ons ademt, met het risico alleen te sterven, zelfs als dat betekent dat ze hun overlevingskans zouden kunnen vergroten. Sommigen van ons worden misschien liever in de armen van dierbaren gehouden, thuis en zelfs als dat betekent dat hun tijd eerder is gekomen …. Vergeet niet, de dood is geen einde. De dood brengt ons naar huis.”
Wanneer het zelf wordt gezien als onderling verbonden en wederzijds afhankelijk, zelfs verbonden in het bestaan, dan vloeit het over in de andere, en de andere vloeit over in ons. Inzicht in het zelf als een brandpunt van bewustzijn in een web van relaties, zorgt ervoor dat men niet langer zoekt naar een vijand als sleutel tot het begrijpen van problemen, maar dat in plaats daarvan wordt gelet op onevenwichtigheden in onderlinge relaties. De Oorlog tegen de Dood maakt plaats voor de zoektocht om goed en volledig te leven, en we leren inzien dat angst voor de dood eigenlijk angst voor het leven is. Hoeveel ben je bereid om van je leven op te offeren voor veiligheid?
Dictatuur – als perfectie van controle – is het onvermijdelijke eindproduct van de mythologie van het afgescheiden zelf. Wat anders dan een bedreiging voor het leven, zoals een oorlog, zou totale controle rechtvaardigen? Zo stelde de auteur Orwell in ‘1984’vast dat de eeuwige oorlog een cruciaal onderdeel is van de heerschappij van de Partij.
Tegen de achtergrond van een controleprogramma, doodsontkenning, en van het afgescheiden zelf, is het uitgangspunt logisch dat het publieke beleid erop gericht dient te zijn om het aantal sterfgevallen te minimaliseren bijna buiten kijf. Het is een doel waaraan andere waarden zoals spel, vrijheid, enz. moeten worden opgeofferd. Covid-19 biedt gelegenheid om die visie te verbreden. Ja, laten we het leven heilig houden, heiliger dan ooit. De dood leert ons dat. Laten we houden van elke persoon, jong of oud, ziek of gezond, als het heilige, kostbare, geliefde wezen dat ieder individu is. Maar laten we tegelijkertijd in de cirkel van ons hart ook ruimte maken voor andere heilige waarden. Het leven eren gaat niet alleen over lang te leven, het gaat om goed en volledig te leven.
Zoals bij elke angst het geval is, biedt angst rond het coronavirus de mogelijkheid om erdoor heen te ontdekken waar het toe kan leiden. Iedereen die het overlijden van een naaste heeft meegemaakt, weet dat de dood een portaal kan zijn naar liefde. Door Covid-19 kan de dood opnieuw plaats krijgen in het bewustzijn bij een samenleving die dood is gaan ontkennen. De keerzijde van angst is de liefde die door de dood wordt bevrijd.
Hoe zal onze wereld eruit gaan zien?
Hoeveel van ons leven willen we opofferen op het altaar van ‘veiligheid’? Zelfs als het ons veiliger maakt, willen we dan nog wel leven in een wereld waarin mensen nooit meer samenkomen? Willen we voortdurend mondmaskers in het openbaar dragen? Willen we elke keer voordat we gaan reizen verplicht medisch gecheckt worden, als dat een aantal levens per jaar zal redden? Zijn we bereid om de greep van de medische zorg op het leven te accepteren, en zijn we bereid om de soevereiniteit over ons lichaam helemaal over te dragen aan (medische) autoriteiten (aangewezen door politieke autoriteiten)? Willen we dat elk evenement een virtueel evenement wordt? Hoeveel angst staan we in ons leven toe?
Covid-19 zal uiteindelijk een virus worden zoals de voorgaande, maar de dreiging van nieuwe virussen is permanent. Hoe zal in reactie daarop onze toekomst eruit zien? Verdwijnt het openbare leven, verdwijnt het de gemeenschap, het fysieke contact en is het over enkele generaties helemaal weg? In plaats van te winkelen in fysieke winkels, krijgen we de dingen geleverd aan huis. In plaats van dat kinderen met elkaar buitenspelen, hebben we digitale speelafspraken en digitale avonturen. In plaats van het openbare plein, hebben we het online forum. Willen we onszelf echt op deze manier van elkaar en van de wereld vervreemden?
Het is niet ondenkbaar, dat vooral als sociaal afstand houden succesvol is, dat het blijft bestaan, ook als Covid-19 voorbij is. Het is niet moeilijk om voor te stellen dat er daarna weer nieuwe virussen zullen ontstaan. Het is niet moeilijk om voor te stellen dat noodmaatregelen normaal zullen worden (om de mogelijkheid van een nieuwe uitbraak te voorkomen), net zoals de noodtoestand die na 9/11 is afgekondigd, nog steeds van kracht is. Het is niet moeilijk voor te stellen wat er gebeurt als nieuwe infectie met een mutant van hetzelfde virus inderdaad mogelijk zou zijn, waardoor Covid-19 ons parten zou blijven spelen. Het zou tot gevolg kunnen hebben dat de tijdelijke gedwongen veranderingen in onze leefstijl een permanent karakter zouden kunnen krijgen.
Zullen we, om het risico op een nieuwe pandemie te verminderen, voorgoed kiezen voor een samenleving zonder knuffels, handdrukken, en high-fives? Zullen kiezen voor een samenleving waarin we geen massabijeenkomsten meer hebben? Zullen concerten, sporten in teamverband en evenementen tot het verleden gaan behoren? Zullen kinderen niet meer met andere kinderen spelen? Zal al het intermenselijk contact worden gaan via computers en maskers? Geen danslessen meer, geen karatelessen meer, geen conferenties meer, geen kerken meer? Worden minder doden de standaard waarmee de vooruitgang kan worden gemeten? Betekent menselijke vooruitgang afscheiding en vereenzaming? Is dit de toekomst?
Dezelfde vraag is van toepassing op de digitale instrumenten waarmee het intermenselijk contact en de intermenselijke informatiestromen worden gecontroleerd. Op dit moment is de VS in lockdown. In sommige landen moet men een formulier van een overheidswebsite invullen en bij zich dragen om het huis te mogen verlaten. Het doet me denken aan school, waar leerlingen hun verblijfplaats moeten opgeven waardoor ze te allen tijde bereikbaar zijn. Of aan de gevangenis. Gaan we naar een toekomst van elektronische controle door gechipt te worden, een systeem waardoor de vrijheid van beweging wordt beperkt door controle namens de Staat? Waar elke beweging wordt gevolgd, toegestaan of verboden? Met als rechtvaardiging dat het voor onze bescherming is, en waarin informatie die onze gezondheid bedreigt door de autoriteiten wordt gecensureerd, allemaal voor ons eigen bestwil? Tegen de achtergrond van een noodsituatie, zoals tot een staat van oorlog, accepteren we dergelijke beperkingen en zijn we bereid om onze vrijheden op te geven. Covid-19 wuift alle bezwaren daartegen weg, evenals dat bij 9/11 het geval was. Voor het eerst in de geschiedenis zijn de technologische middelen er om een dergelijke aanpak te realiseren, althans in de ‘ontwikkelde’ wereld (bijvoorbeeld door met behulp van mobiele telefoon locatiegegevens om sociale distantiëring en thuis blijven af te dwingen).
Ik ben ervan overtuigd dat veel van de controles die vandaag van kracht zijn, over enkele maanden gedeeltelijk zullen worden versoepeld. Gedeeltelijk ontspannen, maar met een onderliggende dreiging. Als er een nieuw virus komt, of als dit virus opnieuw de kop opsteekt, dan zullen de beperkingen waarschijnlijk in de nabije toekomst opnieuw worden opgelegd, of zelfs een permanent karakter kunnen krijgen. Zoals Deborah Tannen zegt in een artikel over hoe het coronavirus de wereld permanent zal veranderen: “We weten nu dat het aanraken van dingen, van andere mensen en van het inademen van lucht in een afgesloten ruimte riskant kan zijn … Het zou een tweede natuur kunnen worden om geen handen te schudden of een ander gezicht aan te raken – en we kunnen allemaal erfgenaam worden van de collectieve smetvrees, omdat niemand van ons kan stoppen met het handenwassen. Na duizenden, miljoenen jaren, van aanraking, contact en saamhorigheid, lijkt het hoogtepunt van menselijke vooruitgang te zijn dat we daarmee stoppen, omdat ze te riskant zijn?
Het leven is Gemeenschap
De paradox in het controleprogramma is dat de vooruitgang ons absoluut niet dichter bij het doel ervan heeft gebracht. Ondanks alle beveiligingssystemen in bijna elk hogere middenklasse huis, zijn mensen niet minder angstig of onzeker dan ze al een generatie geleden waren. Ondanks alle uitgebreide veiligheidsmaatregelen zien op de scholen niet minder massaschietpartijen. Ondanks de fenomenale vooruitgang van de medische technologie, zijn mensen minder gezond geworden in de afgelopen dertig jaar, en leiden velen aan chronische kwalen (9,9 miljoen Nederlanders lijden aan een of meer chronische kwalen). De levensverwachting stagneert en begint in de VS en Groot-Brittannië (en Nederland) te dalen.
De genomen maatregelen om Covid-19 onder de knie te krijgen, kunnen ook leiden tot meer lijden en dood dan dat deze maatregelen voorkomen. Het minimaliseren van sterfgevallen betekent alleen het minimaliseren van de sterfgevallen aan de gevolgen van Covid-19. De extra sterfgevallen, die het gevolg zijn van bijvoorbeeld isolatie-geïnduceerde depressie, of van de wanhoop veroorzaakt door werkloosheid, of van de verminderde immuniteit en verslechtering van de gezondheid veroorzaakt door chronische angst zijn onmeetbaar. Van eenzaamheid en gebrek aan sociaal contact is aangetoond dat het de kans op ontstekingen, depressie, en dementie verhoogt. Volgens Lissa Rankin, MD, verhoogt luchtvervuiling het sterfte risico met 6%, zwaarlijvigheid met 23%, alcoholmisbruik met 37%, en eenzaamheid met 45%.
Onze immuniteit verslechtert ook door overmatige hygiëne en sociale afstand. Niet alleen sociaal contact is nodig voor de gezondheid, ook contact met de microbiële wereld. Over het algemeen zijn microben niet onze vijanden, maar onze bondgenoten als het om onze gezondheid gaat. Een diverse darmflora, bestaande uit bacteriën, virussen, gisten en andere organismen, is essentieel voor een goed functionerend immuunsysteem, en de diversiteit ervan wordt bevorderd door contact met andere mensen en met de dingen die we aanraken. Overmatig handen wassen, overmatig gebruik van antibiotica, aseptische reinheid, en gebrek aan menselijk contact doen meer kwaad dan goed. De hieruit resulterende allergieën en auto-immuunziekten kunnen erger zijn dan de infectieziekte die wordt voorkomen. Gezondheid vindt zijn basis in de gemeenschap. Het leven gedijt niet in afzondering.
Het hanteren van vijandbeelden verblindt ons voor de realiteit dat leven en de gezondheid worden bevorderd door samen te leven. Om het voorbeeld van infectieziekten te nemen, we kijken niet verder dan het kwaad dat de ziekteverwekker veroorzaakt en vragen: Wat is de rol van virussen in het microbioom? Wat zijn de lichaamsomstandigheden waaronder schadelijke virussen zich vermenigvuldigen? Waarom hebben de meeste mensen milde symptomen en sommige ernstige? Welke positieve rol kunnen griep, verkoudheid en andere niet-dodelijke ziekten spelen voor het behoud van de gezondheid?
‘War-on-germs’ denken heeft soortgelijke reacties tot gevolg als die van de ‘War on Terror’, ‘War on Crime’, ‘War on Drugs’, en de eindeloze oorlogen die we politiek en met elkaar uitvechten. Ten eerste, genereert het eindeloze oorlog; ten tweede, leidt het de aandacht af van de grondoorzaken van ziekte, terrorisme, misdaad, drugsgebruik, et cetera.
Ondanks de voortdurende bewering van politici dat ze oorlog voeren omwille van de vrede, leidt oorlog onvermijdelijk tot meer oorlog. Het bombarderen van landen om terroristen te doden negeert niet alleen de oorzaak van terrorisme, het verergert ze juist. Het opsluiten van criminelen negeert niet alleen de omstandigheden waaruit misdaad voortkomt, het creëert die voorwaarden wanneer het families en gemeenschappen verdeelt en splitst. En medische protocollen zoals behandelen met antibiotica, vaccins, antivirale middelen en andere geneesmiddelen richten een ravage aan in de biologie van het lichaam. De vaccinatiecampagnes aangewakkerd door Zika, Dengue Fever, en nu Covid-19 zullen grote schade aan ons natuurlijk functioneren teweeg brengen. Heeft iemand overdacht wat de effecten op het immuunsysteem zullen zijn als we het lamleggen met antivirale middelen? Zo’n beleid dat in diverse plaatsen in China en India is uitgevoerd, is slechts voorstelbaar als het wereldbeeld er een is van afgescheidenheid en vijandschap. Een wereldbeeld, waarin niet begrepen wordt dat de virussen integraal onderdeel vormen van het leven zelf.
Om het punt van de basisomstandigheden te begrijpen, nemen we sterftestatistieken uit Italië erbij (van het Italiaanse gezondheidsinstituut), op basis van een analyse van honderden Covid-19 sterfgevallen. Van de geanalyseerde sterfgevallen, waren minder dan 1% vrij van ernstige en chronische gezondheidsproblemen. Ongeveer 75% leed aan hoge bloeddruk, 35% aan diabetes, 33% aan hartfalen, 24% aan boezemfibrilleren, 18% aan nierfalen, samen met andere voorwaarden die ik niet kon ontcijferen uit het Italiaanse rapport. Bijna de helft van de overledenen had drie of meer van deze ernstige aandoeningen.
(De gemiddelde leeftijd waarop COVID19 wordt gediagnosteerd is 63 jaar, de gemiddelde leeftijd van mensen die zijn overleden tengevolge van het COVID19 virus is 81 jaar. 70% van de sterfgevallen in de leeftijdscategorie tussen 60 en 90 zijn mannen. Vrijwel bij alle sterfgevallen waren er al gezondheidsproblemen, zoals hart, diabetes, obesitas etc. Voor de 17 jongeren die zijn gestorven geldt dit zonder uitzondering. Bron Istituto Superiore di Sanita)
In de VS en in Nederland is het niet anders dan in Italië. Moeten we de schuld dan bij het virus leggen of ligt het aan de onderliggende slechte gezondheid? Ook hier is de analogie van het strakgetrokken touw van toepassing. Miljoenen (miljarden) mensen in de moderne wereld verkeren in een zwakke staat van gezondheid, waardoor een virus die op zichzelf niet dodelijk is hen over de rand kan duwen. Natuurlijk willen we op korte termijn levens redden; het gevaar is echter dat dat we onszelf gaan verliezen in een eindeloze opeenvolging van korte termijn maatregelen en de ene besmettelijke ziekte na de andere bestrijden. Daardoor pakken we nooit de echte oorzaak aan waardoor mensen niet gezond zijn. Dit is een heel moeilijk probleem, omdat de oorzaken niet door oorlog te voeren zullen worden aangepakt. Er is geen ziekteverwekker die diabetes of obesitas, verslaving, depressie of PTSS veroorzaakt.
Zelfs bij ziekten zoals Covid-19, waarbij we een ziekteverwekkend virus kunnen benoemen, is het niet zo eenvoudig te duiden als een oorlog tussen virus en slachtoffer. Er is een alternatief voor de ziktekiemtheorie als er meer holistisch wordt gekeken. Wanneer de omstandigheden gunstig zijn, vermenigvuldigen ziektekiemen zich in het lichaam, soms doden ze de gastheer. Ziektes kunnen echter ook het lichaam zuiveren en sterker maken, bijvoorbeeld door het opruimen van opgehoopt gif via slijmafscheiding, of (figuurlijk spreken) wegbranden van giffen door koorts. De “omgevingstheorie,” stelt dat ziektekiemen meer symptoom dan oorzaak van ziekte zijn. Zoals iemand het uitlegt: “Je vis is ziek. De kiemtheorie zegt: isoleer de vis. De omgevingstheorie zegt: maak het aquarium schoon.”
Een zekere schizofrenie teistert de moderne gezondheiscultuur. Aan de ene kant is er een ontluikende wellness-beweging die de alternatieve en holistische geneeskunde omarmt. Het pleit voor kruiden, meditatie en yoga om de immuniteit te stimuleren. Het valideert de emotionele en spirituele dimensies van gezondheid, zoals de invloed van opvattingen en overtuigingen op ziekte en genezing. Dit alles lijkt te zijn verdwenen door de Covid tsunami, waardoor de samenleving terugkeert tot de oude orthodoxie.
Opmerkelijk: Californische acupuncturisten zijn gedwongen om te sluiten, omdat hun behandeling “niet-essentieel” wordt geacht. Dit is volkomen begrijpelijk vanuit het perspectief van de conventionele virologie. Maar zoals een acupuncturist op Facebook opmerkte: “Hoe gaat het nu verder met mijn patiënt met wie ik werk om van pijnstillers af te komen voor zijn rugpijn? Hij zal ze weer moeten gaan gebruiken.” Vanuit het wereldbeeld van medische autoriteit, zijn alternatieve modaliteiten, sociale interactie, yoga lessen, supplementen, en ga zo maar door spielerei als het gaat om echte ziekten veroorzaakt door echte virussen. Ze zijn gedegradeerd tot een vage wereld van “wellness” nu een ‘echte’crisis is uitgebroken. De wederopstanding van de orthodoxie door Covid-19 is zo intens dat alles wat in de verte wordt bestempeld als onconventioneel, zoals intraveneuze vitamine C, twee dagen geleden in de VS volledig van de tafel werd geveegd. Evenmin heb ik gehoord dat het CDC (het RIVM van de VS) de voordelen propageren van vlierbessen extract, medicinale paddenstoelen, minimaliseren suiker inname, NAC (N-acetyl L-cysteïne), Astragalus (kruid), of vitamine D. Dit zijn geen warrige speculaties van de “wellness” profeten , maar het gebruik ervan wordt ondersteund door uitgebreid onderzoek en fysiologische resultaten. Zo is aangetoond dat NAC (algemene info, dubbelblinde placebo-gecontroleerde studie) de ernst van de symptomen bij griepachtige ziekten radicaal vermindert.
Zoals de statistieken die ik eerder publiceerde over auto-immuniteit, obesitas, etc. aangeven worden Amerika en de moderne wereld in het algemeen geconfronteerd met een gezondheidscrisis. Is het antwoord om te doen wat we altijd hebben gedaan, alleen nu nog grondiger? Het antwoord tot nu toe op Covid is om alles op de orthodoxie te zetten en onconventionele praktijken en afwijkende standpunten opzij te schuiven. Een ander antwoord zou zijn om onze visie te verbreden door het hele gezondheidssysteem te onderzoeken, inclusief wie ervoor betaalt, hoe en aan wie toegang wordt verleend, en hoe en onder welke voorwaarden onderzoek wordt gefinancierd. Inclusief maar een uitbreiding van breed onderzoek naar kruidengeneeskunde, functionele geneeskunde en energetische geneeskunde. Misschien kunnen we dan ook van de gelegenheid gebruik maken om de heersende theorieën over ziekte, gezondheid en het lichaam opnieuw te evalueren. Ja, laten we de zieke vis zo goed mogelijk beschermen, maar misschien hoeven we de volgende keer niet zoveel vis te isoleren en te drogeren, als we het aquarium kunnen schoonmaken.
Ik zeg niet dat je nu acuut NAC of een ander supplement moet kopen, ook niet dat we als samenleving abrupt onze houding moeten wijzigen, bijvoorbeeld door onmiddellijk te stoppen met sociaal afstand houden. Maar we kunnen deze pauze en het ons bevinden op een kruispunt, gebruiken om bewust te kiezen welk pad we gaan volgen: wat voor soort gezondheidszorg, welk gezondheidsparadigma, wat voor samenleving we kiezen. Deze herwaardering is al aan de gang, omdat ideeën zoals universele vrije gezondheidszorg in de VS meer aandacht beginnen te krijgen. En dat pad leidt ook naar nieuwe kruispunten. Voor wat voor soort gezondheidszorg zal er worden gekozen? Zal het vrij beschikbaar zijn voor iedereen, of verplicht voor iedereen – elke burger een patiënt, misschien met een onzichtbare inkt barcode tattoo of chip om te certificeren dat het individu up-to-date is voor alle verplichte vaccins en check-ups? Dan mag je naar school gaan, mag je aan boord van een vliegtuig stappen of mag je in een restaurant gaan zitten. Dit is een mogelijke weg naar de toekomst.
Een andere optie is nu echter ook voorhanden. In plaats van het verdubbelen van de controle, kunnen we de holistische paradigma’s en praktijken omarmen die in de marge hebben gewacht, wachtend op het oplossen van de macht van de conventie. Zodat we met hen aan een nieuw en vrij gezondheidssysteem kunnen bouwen.
De ‘Coronation’
Er is een alternatief voor het paradijs van wie perfecte controle voorstaan en die onze beschaving zo lang heeft nagestreefd. Ja, we kunnen doorgaan zoals we hebben gedaan op het pad naar grotere isolatie, overheersing en afscheiding. We kunnen verhoogde niveaus van quarantaine en controle permanent instellen en geloven dat deze nodig zijn om ons veilig te voelen en een wereld accepteren waarin we bang zijn om te dicht bij elkaar te zijn. Of we kunnen deze pauze gebruiken, om ons te wenden tot een pad van vereniging, van holisme, van het herstel van verloren verbindingen, van de reparatie van de gemeenschap en de terugkeer van het leven zelf. Weg angst.
Gaan we alles zetten op het beschermen van het afgescheiden zelf of accepteren we de uitnodiging om in een wereld te leven waarin we allemaal samen zijn? Dit geldt niet alleen voor de geneeskunde: ook politiek, economisch en in ons persoonlijke leven kunnen we deze vraag stellen. Neem bijvoorbeeld de kwestie van hamsteren, dat het idee belichaamt, “Er is niet genoeg zijn voor iedereen, dus ik ga ervoor zorgen dat er genoeg is voor mijzelf.” Een ander antwoord zou kunnen zijn: “Ik deel wat ik over heb met hen die tekort komen.” Worden we overlevers of helpers? Waarvoor is het leven uiteindelijk bestemd?
Vragen die tot nu toe op in de marge leefden, komen in brede zin naar voren: “Wat moeten we doen met de daklozen? Wat moeten we doen met de mensen in gevangenissen? In sloppenwijken van de Derde Wereld? Wat moeten we doen met de werklozen? Hoe zit het met het horecapersoneel, de Uber-chauffeurs, de loodgieters en conciërges en buschauffeurs en caissières die niet vanuit huis kunnen werken? En nu, eindelijk is er ruimte voor ideeën zoals studieschuldverlichting en universeel basisinkomen. “Hoe beschermen we degenen die gevoelig zijn voor Covid?” nodigt ons uit tot “Hoe zorgen we voor kwetsbare mensen in het algemeen?”
Dat is de impuls die ons prikkelt tot reactie, ongeacht onze meningen over hoe erg Covid is. Het roept ons op om serieus na te denken over het samen-leven. Laten we niet vergeten hoe kostbaar we allemaal zijn en hoe kostbaar het leven is. Laten we onze beschaving inventariseren, het tot aan de noppen strippen, en kijken of we samen een mooie nieuwe samenleving kunnen bouwen.
Zoals Covid ons medeleven aanraakt, beseffen meer en meer dat we niet willen teruggaan naar wat het geweest is. We hebben nu de kans om een nieuwe, meer empathische, menswaardige samenleving mogelijk te maken. Er zijn hoopvolle tekenen in overvloed dat dit al gaande is. De regering van de Verenigde Staten, die lang de gevangene van harteloze egoïstische belangen scheen, heeft honderden miljarden dollars beschikbaar gesteld voor directe betalingen aan gezinnen. Donald Trump, tot dusver niet bekend als een toonbeeld van mededogen, heeft een moratorium ingesteld op faillissementen en uitzettingen. Natuurlijk kan men een cynische kijk naar deze ontwikkelingen zien; zij belichamen echter het beginsel van de zorg voor kwetsbaren en het zijn daarom hoe dan ook stappen in de richting van een menswaardige samenleving.
Van over de hele wereld horen we verhalen over solidariteit en genezing. Een vriend stuurde $ 100 naar tien mensen ieder, die in grote nood verkeerden. Mijn zoon, die tot een paar dagen geleden werkte bij Dunkin ‘ Donuts, zei dat mensen fooien gaven tot vijf keer het normale tarief – en dit zijn arbeidersklasse mensen, velen van hen Spaanse vrachtwagenchauffeurs, die zelf in economische onzekerheid verkeren. Artsen, verpleegkundigen en “essentiële werknemers” in andere beroepen riskeren hun leven door hun dienstbaarheid aan anderen. Hier zijn nog enkele voorbeelden van de explosie van liefde en vriendelijkheid, met dank aan ServiceSpace:
“Misschien zijn we bezig met het leven in dat nieuwe verhaal. Stel je voor dat de Italiaanse luchtmacht geïnspireerd wordt door muziek van Pavarotti, dat Spaanse militaire doet dienstbaar zijn aan de burgers, en dat straatpolitie gitaar speelt – om te * inspireren *. Bedrijven geven onverwachte loonsverhogingen. Canadezen beginnen “Vriendelijkheidsacties.” Een zesjarig kind in Australië gaf haar tandenfee geld en studenten doen overal boodschappen voor ouderen. Cuba stuurt een leger in “witte kleding” (artsen) om Italië te helpen. Een huisbaas die huurders toestaat om geen huur te betalen, gehandicapten produceren hand ontsmettingsmiddelen. Soms weerspiegelt een crisis onze diepste impuls — dat we altijd met mededogen kunnen handelen.
Zoals Rebecca Solnit beschrijft in haar prachtige boek, ‘A Paradise Built in Hell’, brengt een ramp vaak solidariteit teweeg. Een mooiere wereld glinstert net onder het oppervlak en komt bovendrijven zodra de oude instituten hun onderdrukkende greep loslaten. Lange tijd stonden wij als collectief machteloos tegenover een steeds misselijker makende samenleving. Of het nu gaat om slechtere gezondheid, rotte systemen, depressie, zelfmoord, verslaving, ecologische afbraak, of concentratie van rijkdom; de symptomen van malaise in de ontwikkelde wereld zijn duidelijk te zien. Maar Covid heeft ons een mogelijkheid tot reset gegeven.
Een miljoen mogelijke richtingen liggen er voor ons. Het universele basisinkomen zou een einde kunnen betekenen aan de economische onzekerheid en de bloei van creativiteit, aangezien miljoenen mensen worden bevrijd van werk dat minder nodig is dan we misschien dachten. Het zou ook kunnen betekenen, dat de decimering van kleine bedrijven een zzp’ers leidt tot een grote afhankelijkheid van de staat. Een staat die voor de toelage die wordt geleverd strikte voorwaarden stelt. De crisis kan leiden tot totalitarisme of tot solidariteit; het uitroepen van de staat van beleg of van een holistische renaissance; tot grotere angst voor de microbiële wereld, of tot een grotere immuniteit door het leven te leven; tot permanente normen van sociale afstand, of tot een hernieuwde wens tot samenzijn.
Wat kan ons leiden, als individu en als samenleving, als we lopen de tuin van splitsende wegen? Op elk kruispunt kunnen we ons bewust zijn van wat we volgen: angst of liefde, zelfbehoud of vrijgevigheid. Gaan we in angst leven en een samenleving opbouwen die daarop is gebaseerd? Gaan we leven om ons eigen zelf te behouden? Gaan we de crisis gebruiken als wapen tegen onze politieke vijanden? Dit zijn geen alles-of-niets vragen, het gaat om of angst of liefde, zonder uitzondering. De liefde nodigt ons uit tot een volgende stap. Het voelt gedurfd, maar niet roekeloos. Het koestert het leven, terwijl het de dood tegelijkertijd accepteert. En het vertrouwt erop dat met elke stap die we zetten, de volgende zichtbaar zal worden.
Denk alsjeblieft niet dat het kiezen van liefde boven angst alleen kan worden bereikt door middel van een wilsdaad, en dat ook angst kan worden overwonnen als een virus. Het virus waar we hier mee te maken hebben is angst, of het nu angst is voor Covid-19, of angst voor de totalitaire reactie daarop, en ook dit virus heeft zijn territorium. Angst, samen met verslaving, depressie, en een groot aantal fysieke kwalen, floreert op scheiding en trauma: erfelijke trauma, jeugdtrauma, geweld, oorlog, misbruik, verwaarlozing, schaamte, straf, en armoede. Of de neerdrukkende geldeconomie, die zich in een getraumatiseerde samenleving kan handhaven. Dit ‘aquarium’ kan worden schoongemaakt, door trauma genezing op persoonlijk niveau, door verandering van de systemen waardoor er ruimte komt voor een meer empathische samenleving, en door het transformeren van het fundamentele verhaal van afgescheidenheid: het individu levend in een wereld temidden van anderen, ik gescheiden van jij, de mensheid gescheiden van Aarde. Geïsoleerd zijn is een oerangst, en de moderne samenleving heeft ons meer en meer geïsoleerd. Maar de tijd van samen is gekomen. Elke daad van mededogen, vriendelijkheid, moed of vrijgevigheid geneest ons van de afgescheidenheid, omdat het zowel de gever als de ontvanger ervan verzekert dat we hier samen in zitten.
Ik sluit af met een het benoemen van nog een dimensie van de relatie tussen mens en virus. Virussen vormen een integraal onderdeel van de evolutie, niet alleen van de mens, maar van alle levende wezens. Virussen kunnen DNA overbrengen van organisme naar organisme, soms invoegen in de kiembaan (waar het erfelijke wordt). Dit staat bekend als horizontale genoverdracht en is een primair mechanisme van evolutie, waardoor het leven veel sneller kan evolueren dan mogelijk zou zijn door middel van willekeurige mutatie. Zoals Lynn Margulis het ooit zei, wij zijn onze virussen.
Ik waag me op speculatief terrein. Misschien hebben de grote beschavingsziekten onze biologische en culturele evolutie wel versneld, waardoor belangrijke genetische informatie wordt toegelaten tot onze systemen, zowel in individuele als in collectieve zin. Zou de huidige pandemie ook die functie kunnen hebben? Nieuwe RNA-codes verspreiden zich van mens op mens en geven ons nieuwe genetische informatie; tegelijkertijd ontvangen we andere, verborgen “codes” , waardoor onze systemen worden verstoord op dezelfde manier als een ziekte de lichamelijke fysiologie verstoort. Het fenomeen volgt het patroon van: losmaken van het ‘normale’, gevolgd door een dilemma, afbraak, of beproeving, en dan re-integratie en vreugde.
Nu rijst de vraag: Initiatie waarin? Wat is de specifieke aard en het doel van deze inwijding? De populaire naam voor de pandemie biedt een aanwijzing: coronavirus. Een corona is een kroon. “Nieuwe coronavirus pandemie” betekent “een nieuwe kroning voor iedereen.” We voelen nu al de kracht van wie we zouden kunnen worden. Een ware koning laat zich niet leiden voor angst voor de dood en evenmin voor het leven. Een echte koning domineert en overwint niet (dat is het schaduwarchetype, dat van de Tiran). De ware koning dient het volk, dient het leven en respecteert de soevereiniteit van alle medemensen. (the Return of the King, in The Lord of The Rings) De kroning markeert de opgang van het onbewuste in het bewustzijn, de overgang van chaos naar orde, de transcendentie van dwang naar keuze. Wij worden de heersers over dat wat ons had geregeerd. De Nieuwe Wereld Orde die complotdenkers vrezen is een afschrikwekkende schaduw van de glorieuze levensstaat van koninklijke wezens, die niet kunnen worden onderdrukt, door wie dan ook. We kunnen dit koninkrijk bouwen, omdat we niet langer de vazallen van zijn van angst, en we kunnen ordening aanbrengen in dat koninkrijk en een samenleving tot ontwikkeling laten komen die gegrond is op de liefde, ook al schijnt het nu nog door de scheuren van de wereld van afscheiding.’